Samenvatting Programmabegroting

Zoals inmiddels gebruikelijk nemen we in ieder P&C-product een samenvatting op. De onderwerpen van de samenvatting zijn:

1. Bestuurlijke hoofdlijn
2. Financieel beeld
3. (Financiële) hoofdpunten nieuw beleid
4. Risico’s
5. Ontwikkeling lastendruk inwoners/bedrijven
6. Participatie inwoners/bedrijven
7. Korte toelichting op de drie pijlers van ons financieel beleid:
   - Structureel beeld/sluitende begroting
   - Financiering
   - Risico's

Hieronder zijn deze onderwerpen per punt toegelicht. 

Kort samengevat (uit de bestuurlijke hoofdlijn) zijn dit op basis van programmavolgorde de meest belangrijke punten voor 2026:

1. Financiële kaders: De ingezette lijn van afgelopen jaar zetten we ook in 2026 door.  'Nieuw voor oud' is een  harde afspraak voor raad, college en organisatie. De begroting staat in het teken van het afronden van het huidige coalitieakkoord . Met deze begroting dragen we een realistische en behoedzame begroting over aan het nieuwe bestuur.  De begroting sluit met een structureel sluitend beeld met ingang van 2029.
2. Bestuurlijke overdracht en bestedingsruimte voor het nieuwe bestuur:  Ons huishoudboekje is prima 'op orde'.  Er is voldoende ruimte voor het nieuwe bestuur om wederom met een ambitieus programma voor Maashorst aan de slag te gaan .
3. Blik op de toekomst: Inmiddels is dit wensbeeld vertaald naar een toekomstvisie Maashorst 2050, die kan helpen om een volgende bestuursperiode nog meer positie te pakken in de  regio en onze potentie waar te maken. We zien het document als een mooi Kompas voor de toekomst; richtinggevend, en vooral ter inspiratie.

In de Kadernota 2026 is een bestedings- en dekkingsplan 2025-2029 opgenomen, inclusief autonome ontwikkelingen en alle overige zaken met financiële gevolgen die op dat moment bekend waren.  De raad heeft in grote meerderheid ingestemd met de Kadernota 2026. Ter voorbereiding op deze programmabegroting is de financiële stand van de Kadernota 2026 dan ook ons startpunt geweest. In het financiële beeld 2026-2029 in deze Programmabegroting zijn de financiële gevolgen van de Meicirculaire 2025 verwerkt en verder zijn er nog enkele nieuwe ontwikkelingen toegevoegd die zich voordeden na publicatie van de Kadernota 2026.  Dit alles resulteert in het uiteindelijke financiële beeld van Programmabegroting 2026-2029.

Hieronder twee tabellen. Als eerste het structurele financiële beeld van de begroting 2026 en daaronder het incidentele beeld, wat overigens 0 is. Op het structurele financiële beeld worden wij beoordeeld door de toezichthouder, de Provincie Noord-Brabant. 

Programmabegroting 2026 sluit met een structureel overschot in 2029 van € 2.115.814. We laten hiermee zien dat ons meerjarenbeeld op termijn structureel sluitend is. Hiermee voldoen we aan de door de Provincie gestelde eisen. Die eisen zijn:  een structureel sluitende begroting in het komend jaar (2026) of in ieder geval aannemelijk dat de begroting structureel sluitend is in het laatste jaar.  Hiermee is repressief toezicht gewaarborgd.  

Voor een volledig beeld van de totstandkoming van de begrotingssaldi verwijzen we naar de Financiële Begroting, onderdeel 'Uiteenzetting van de financiële positie' of naar punt 3 van deze samenvatting. 

Onderstaand een verdere uitwerking van hoe we tot de nu voorliggende programmabegroting 2026 zijn gekomen.  Ons vertrekpunt is het financieel beeld zoals opgenomen in de Kadernota 2026. Daarna een uiteenzetting van de gevolgen van de Meicirculaire 2025, die een behoorlijke impact heeft op ons financieel beeld. Tenslotte gaan we kort in op nieuwe ontwikkelingen en overige voorstellen die eveneens van invloed zijn op het saldo van de programma. Dit alles leidt samen tot het nu voorliggend meerjarenperspectief.

Voor meer toelichting en de overige risico's wordt verwezen maar de paragraaf  Weerstandsvermogen en risicobeheersing. 

In de paragraaf Lokale Heffingen zijn al onze belastingen en heffingen toegelicht. Hieronder een overzicht van de ontwikkeling van de lastendruk  2025--> 2026. 

Op verzoek van de gemeenteraad is er een participatietraject voor de begroting 2026 georganiseerd. Aan inwoners, instellingen en bedrijven is gevraagd om hun wensen of wijzigingen voor het gemeentelijk beleid kenbaar te maken tijdens een inspreekavond die ruim voor de behandeling van de kadernota 2026 plaatsvond (4 juni). Het is daarna aan de gemeenteraad om die onderwerpen al dan niet een plek te geven in de begroting 2026. 
Verder worden participatieprocessen opgestart bij de uitwerking van het beleid dat opgenomen is in de begroting. 

De drie pijlers zijn opgenomen onder de financiële begroting, "Gevolgen programmabegroting 2026 voor de financiële positie" Hieronder is dat kort samengevat. 

Dekking/sluitende begroting

Onze begroting 2026 is voor het jaar 2029 structureel sluitend. In 2026 en 2028 zijn er tekorten.  Zie de tabel onder punt 2 van deze samenvatting, Financieel beeld. We voldoen hiermee aan de eisen van de Provincie voor goedkeuring. Het is positief om te constateren dat het financieel meerjarenperspectief vanaf 2029 een aanzienlijk voordeel laat zien (€ 2 miljoen). Ondanks het nodige voorbehoud voor toekomstige ontwikkelingen met financiële gevolgen laat dit college een gezonde financiële positie na aan het nieuwe college, de nieuwe raad die na de verkiezingen in maart 2026 van start gaan. 

Risicomanagement en risicobeheersing

De risico's zijn in beeld en worden afgezet tegen de beschikbare weerstandscapaciteit.  Daaruit volgt een weerstandsratio. Met de raad is afgesproken dat deze tussen 1 en 2 moet liggen. Op dit moment bedraagt deze 4,9. Dit betekent dat we onze risico's ruim  hebben afgedekt en dat een deel van onze algemene reserve ingezet zou kunnen worden voor onze inwoners en bedrijven.  Dat laatste gebeurt nu ook door onder andere het tekort van 2026 in de voorliggende begroting uit deze reserve te dekken. 

Financiering

Pijler 3 gaat over de financieringsbehoefte. Kijken we naar Programmabegroting 2026 en de daarin opgenomen investeringen dan is de verwachting dat er in 2026 een langlopende lening van 30 miljoen afgesloten moet worden. Dit heeft een nadelig effect op de financiële kengetallen. 

Deze drie pijlers zijn uitgebreider toegelicht in de Financiële begroting, onderdeel 'Gevolgen programmabegroting 2026 voor financiële  positie' en in de paragrafen financiering en weerstandsvermogen.