Programma 7 Volksgezondheid, milieu en duurzaamheid

In 2026 geven we een vervolg aan de verdere implementatie en uitvoering van het integraal gezondheidsbeleid. We werken hierbij aan een gezonde leefomgeving, het verkleinen van gezondheidsverschillen en het bevorderen van een gezonde leefstijl van onze inwoners. 

Ook vanuit het Integraal Zorg Akkoord (IZA) werken we op regionaal en subregionaal niveau met de brede benadering van gezondheid. Het transformatieplan van het samenwerkingsverband Samen in Gezondheid (SIG) richt zich op drie speerpunten: 1. vitaal oud(er) worden, 2. mentale gezondheid en 3. werken vanuit de principes van positieve gezondheid. Die brede benadering zien we ook terug in de sterke sociale basis die lokaal gericht is op uitvoering van 'het Gezond en actief leven akkoord' (GALA). Hiermee sturen we op lokaal niveau op sterke gemeenschappen en een gezonde samenleving door de wisselwerking tussen formele en informele netwerken optimaal te benutten.

In deze aanpak wordt op alle niveaus gewerkt aan versterking van de samenwerking met partners en de bouw van een netwerk met partijen binnen het sociaal en medisch domein. Hiermee leggen de landelijke akkoorden (IZA en GALA) ook een directe lijn naar het rijksprogramma 'Wonen en Zorg voor ouderen' (WOZO).  

We gaan het gesprek aan met de bewoners en leggen uit waarom het belangrijk is het regenwater op eigen grond op te vangen. Als de verbinding van het regenwater niet wordt afgesloten, leggen we een boete op. 

We doen in 2026 stresstesten van onze fysieke leefomgeving. Dit zijn modelmatige analyses over hoe onze fysieke leefomgeving reageert bij extreme weersomstandigheden als waterveiligheid, wateroverlast en droogte. Dit zijn de drie thema’s die impact hebben op het water er riolering. We bouwen verder op de eerste stresstesten van 6 jaar geleden (2020) en actualiseren dit naar de laatste stand van het klimaat. Het rapport van het IPCC uit 2022 over ‘wereldwijde klimaatverandering 2022’ is door KNMI in 2023 vertaald naar de situatie voor Nederland. Er zijn een aantal klimaatscenario’s uitgewerkt, die als uitgangspunt dienen voor onze nieuwe ronde van stresstesten. Naast klimaatdoelstellingen zal er de komende jaren veel aandacht uitgaan naar de doelen van Europese Kader Richtlijn Water (KRW). We gebruiken de stresstesten ook om inzicht te krijgen in voortgang op doelen van de KRW. Uitkomsten van de stresstesten geven input voor het in samenhang prioriteren van maatregelen.

We gaan de papierinzameling in Maashorst in 2026 evalueren. We kijken hierbij naar de efficiëntie en of de kosten in verhouding zijn met de in te zamelen hoeveelheden. We gaan beoordelen of de huidige inzamelmethode de meest geschikte is om zo optimaal mogelijk papier gescheiden in te zamelen. En we gaan daar waar nodig een verbeterplan opstellen. 

We gaan de afvalinzameling bij de hoogbouw in 2026 evalueren. We kijken hierbij naar de efficiëntie en of de kosten in verhouding zijn met de in te zamelen hoeveelheden. We gaan beoordelen of de huidige inzamelmethode de meest geschikte is om zo optimaal mogelijk alle afvalstromen gescheiden in te zamelen. En we gaan daar waar nodig een verbeterplan opstellen.

We voeren het uitvoeringsprogramma 'Van Afval Naar Grondstof' uit, waarin we invulling geven aan het doel om de hoeveelheid afval per inwoner terug te dringen. In  2025 zijn een aantal zaken uitgevoerd: de afvalinzameling in Reek, Schaijk en Zeeland is gelijk getrokken met de rest van Maashorst, is de textielinzameling vanwege wetgeving onder de loep genomen, is de meerjarig 'Bewust minder afval' campagne gestart, en is in alle kernen de mobiele milieustraat ingevoerd om het scheiden van recyclebare materialen te vergemakkelijken. In 2026 evalueren we in de inzamelresultaten.

De beweging naar lokale duurzame energie is in ontwikkeling. Een lokaal energiebedrijf kan mogelijk een waardevolle bijdrage leveren aan onze energietransitie. Daarom brengen we momenteel de mogelijkheden van een dergelijk bedrijf in beeld. Dit traject zal, afhankelijk van de verdere ontwikkelingen rondom lokaal opgewekte duurzame energie  voldoende handvatten bieden om  op termijn een zorgvuldige afweging te kunnen maken.

We stellen in 2025 een uitvoeringsplan op voor verduurzaming van onze gemeentelijke gebouwen.  Verduurzaming wordt hierdoor een onderdeel van het meerjaren-onderhoudsplan en de meerjaren-begroting. We ronden het project ‘verduurzaming sporthal de Stigt’ af.

Eind 2025 openen we de tweede opstellingsronde 'tender zon-op-land'.  Daarnaast hebben we de potenties in beeld gebracht voor alle treden van de zonneladder, zoals zon op grote daken, parkeerplaatsen, restgronden en water.  Ondanks de problematiek rondom de netcongestie gaan we bekijken wat er mogelijk is op deze treden van de zonneladder.

Vanaf 2026 geven we verdere uitvoering aan de doelen uit duurzame doelenagenda 'Veerkrachtig & Soortenrijk'. Dat doen we door uitgangspunten en maatregelen mee te nemen in lopende projecten.  Daarnaast wordt ingezet op communicatie om inwoners te informeren en stimuleren bij te dragen aan de gestelde doelen. Ook krijgt klimaat(adaptatie) een plek in de verschillende nog op te stellen programma's.

In 2026 zetten we vol in op de isolatie van woningen. Maashorst neemt deel aan het regionale isolatieprogramma Meerjarig Collectief Ontzorgen (MCO-aanpak), die in 2025 is ontwikkeld.
Het isoleren gebeurt in lijn met het Nationaal Isolatieprogramma en binnen de kaders van het Natuurvriendelijk Isoleren. Met communicatiecampagnes brengen we nut en noodzaak van energiebesparing en isolatiemogelijkheden onder de aandacht en activeren we onze inwoners om, met de ontzorging en steun van de MCO-aanpak, hun woning te verduurzamen.

In 2026 ontwikkelen we ons 'Soortenmanagementplan' (SMP) verder door. Dit plan volgt uit een verplichting vanuit de Omgevingswet Natuur. De verblijfplaatsen van diersoorten die gebruik maken van daken en spouwen (mus, huis- en gierzwaluw en verschillende soorten vleermuizen) worden aangetast bij de uitvoering van isolatiemaatregelen. Het SMP leidt tot een collectieve vrijstelling voor het uitvoeren van isolatiemaatregelen.  De huidige planning is dat die collectieve vrijstelling in 2026 van kracht wordt.

Gemeenten hebben de regie in het gebiedsgericht en planmatig verduurzamen en aardgasvrij maken van de gebouwde omgeving. Een (Wijk)uitvoeringsplan in dit kader is een plan om de gebouwen in een wijk (of ander gebied) aardgasvrij te maken, met voldoende isolatie als tussenstap. In 2026 zetten we het ingezette werk aan wijkuitvoeringsplannen Reek en Melle in participatie met deze wijken voort en pakken we minimaal één nieuw wijkuitvoeringsplan op. Welke wijk wordt opgestart moet nog worden bepaald.

In 2025 is het duurzaamheidsakkoord met onze woningcorporaties gesloten,  In 2026 gaan we de acties uit het Duurzaamheidsakkoord met de woningcorporaties verder vormgeven en uitvoeren.

De opinienota Biobaed bouwen is opgesteld en aangeboden aan de commissie REF. Op 19 juni heeft de commissie REF de opinienota Biobased bouwen besproken.

De input van deze bespreking wordt meegenomen in de Duurzame Doelen Agenda 'Materialen en Grondstoffen'. 

De Sustainable Development Goals (SDG's) zijn het kompas voor het werken aan duurzame ontwikkeling en brede welvaart. Ze helpen om in samenhang te werken aan duurzame doelen.

Momenteel wordt er gewerkt aan een projectopdracht om te komen tot een implementatieplan voor het werken aan de SDG’s. De directie heeft daar eind juni randvoorwaarden voor meegegeven. 

In het implementatieplan wordt aangegeven hoe  de SDG's worden geborgd in de organisatie, waarbij ook aandacht is voor de bestuurlijke organisatie. 

‘Gemeente Maashorst werkt aan een plan om woningen en gebouwen stap voor stap beter te isoleren om uiteindelijk uiterlijk in 2050 van het aardgas af te halen. Dit plan heet het warmteprogramma, de opvolger van de Transitievisie Warmte uit 2021. Het biedt duidelijkheid en handelingsperspectief voor professionele partners, en voor bewoners, ondernemers en andere gebouweigenaren. Het warmteprogramma moet uiterlijk 31 december 2026 door het college worden vastgesteld en wordt vervolgens elke 5 jaar geactualiseerd.’

Het Warmteprogramma (Wp) zal in 2026 worden vastgesteld. Dit is een verplichting die volgt uit de Omgevingswet. Het Wp is de opvolger van de Transitievisie Warmte (TVW) uit 2021. Als gevolg van deze beleidsupdate zal het Uitvoeringsplan Verduurzaming Gebouwde Omgeving 2023 tm 2026 aan de hand van het Warmteprogramma worden geupdate. In 2026 zal hiermee een start worden gemaakt.

Omdat het stikstofvraagstuk te groot is om als gemeente zelfstandig op te pakken, trekken we hierbij op met de regio, de provincie en het Rijk. We maken daarbij gebruik van gezamenlijke processen zoals NOVEX de Peel, de Brabantse Aanpak Landelijk Gebied  en de financiële mogelijkheden die daaruit voorkomen. Om de doelen voor het landelijk gebied concreet te maken  en om opgaven en initiatieven te verbinden, wordt met de gemeente Land van Cuijk een  integraal gebiedsproces gestart voor het noordelijke deel van de Peel, oftewel De Noordelijke Peelpoort.  

We hebben voorbereidingen gestart om te komen tot een Programma 'Integraal werken aan een Vitaal Landelijk Gebied". De gevraagde budgetten zijn in de begroting opgenomen en deze zetten we in voor  verbetering en versnelling van de uitvoering.

We maken gebruik van gezamenlijke processen zoals NOVEX de Peel en het Brabantse Aanpak Landelijk Gebied  (ALG) en de financiële mogelijkheden die daaruit voorkomen. 

Een mobiel meetstation in de Graspeel heeft onverklaarbare pieken ammoniak gemeten. Nader onderzoek heeft uitgewezen dat nieuwe metingen geen werkbare oplossingsrichtingen biedt voor het terugdringen van  de ervaren geurhinder in het gebied. Om de ervaren overlast beter in kaart te brengen en mogelijke oplossingen te verkennen, wordt onderzocht of er draagvlak is voor een belevingsonderzoek.    

De laatste jaren neemt het begraven op traditionele begraafplaatsen af. De vraag naar crematies is nog altijd hoog en de behoefte aan natuur(lijker) begraven neemt toe. Dat geldt ook voor de wens om nabestaanden niet of minder te belasten met het onderhoud van de graven. 
Door het lagere aantal traditionele begrafenissen staat de gewenste mate van kostendekking van de gemeentelijke begraafplaats steeds meer onder druk.  

In 2025 is gestart met het ontwerp van de herinrichting en de uitwerking daarvan. De tweede helft van 2025 wordt de uitvoering opgestart en zal doorlopen tot maart 2026. Het project loopt daarmee door in 2026.