Paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing

We vinden risicomanagement belangrijk in de gemeente Maashorst. Het heeft dan ook een prominente plek binnen de planning & control cyclus.  

Bij alle planning & control producten rapporteren we hierover in de paragraaf Weerstandsvermogen en risicobeheersing. In plaats van een periodieke inventarisatie, is risicomanagement bij gemeente Maashorst een continu proces. Het dient als hulpmiddel bij het nemen van besluiten door zowel de raad als het college.

Risicomanagement is een van de drie pijlers van ons financieel beleid. Deze pijlers worden toegelicht bij het onderdeel ‘Gevolgen Programmabegroting 2026 voor de financiële positie'. 

Korte toelichting op de 3 pijlers van ons financieel beleid 

Risicomanagement en risicobeheersing 

De risico's zijn in beeld en worden afgezet tegen de beschikbare weerstandscapaciteit. Daaruit volgt een weerstandsratio. Met de raad is afgesproken dat deze ten minste tussen 1 en 2 moet liggen. Op dit moment bedraagt deze 4,9. Dit betekent dat we onze risico's ruim  hebben afgedekt en dat een deel van onze algemene reserve ingezet zou kunnen worden voor onze inwoners en bedrijven. Dat laatste gebeurt nu ook door onder andere het tekort van 2026 in de voorliggende begroting uit deze reserve te dekken. 

Op grond van artikel 11 van het Besluit Begroting en Verantwoording, zijn gemeenten verplicht om een aantal kengetallen op te nemen in deze paragraaf.  Deze indicatoren zijn opgenomen in het onderdeel 'Financiële begroting - gevolgen programmabegroting 2026 voor de financiële positie'. 

Kengetallen financiële verordening
Daarnaast presenteren we conform artikel 22 uit onze financiële verordening de volgende kengetallen. 

Uitgebreide risicoanalyse met een top 10 aan risico’s 
Doelstelling van de gemeente Maashorst is om periodiek inzicht te hebben in de risico's. Door de periodieke inventarisatie is op een gedetailleerd niveau inzicht in de risico's die de gemeente Maashorst loopt. Tevens wordt door de teams aangegeven op welke wijze de risico's beheerst worden. De financiële omvang van deze risico's brengen we op uniforme wijze in beeld, conform het vastgestelde beleid voor risicomanagement. De risico inventarisatie vindt plaats op basis van het inschatten van de financiële impact en de kans van optreden. We hanteren bij het bepalen van de kans, klassen van 1 tot 5. De top 10 van de risico's beslaat 84% van de totale risico's. 

Hierover wordt 4x per jaar (in de 1e Tussentijdse rapportage, Programmabegroting, 2e Tussentijdse rapportage en Programmarekening) verantwoording afgelegd.  

De risico’s zijn opnieuw beoordeeld en zo nodig aangepast ten opzichte van de risico's in de jaarrekening van 2024. In onderstaand schema is weergegeven wat de 10 grootste risico’s zijn voor de gemeente Maashorst. 

De gemeente Maashorst wil sturen op risico’s en weerstandsvermogen. Belangrijk hierbij is ook de ontwikkeling van de vermogenspositie van onze gemeente. De vermogenspositie heeft betrekking op de incidentele weerstandscapaciteit. In onderstaand overzicht is duidelijk zichtbaar hoe het vermogen zich ontwikkelt.

In de grafiek is zichtbaar dat de reservepositie van de gemeente Maashorst redelijk stabiel is. De begrote reserves in 2026 nemen af. Dit wordt vooral veroorzaakt door nadelige meerjarensaldi die ten laste komen van de Algemene reserve.

De weerstandscapaciteit is als volgt opgebouwd: 

De weerstandsratio wordt berekend door de weerstandscapaciteit te delen door de risico's. 
Voor de begroting 2026 is dat € 98.363.068/ € 20.090.453 = 4,9.
De weerstandsratio geeft aan in hoeverre de gemeente Maashorst in staat is haar risico's op te vangen. Hierbij is met de Raad afgesproken dat de norm tussen 1 en 2 ligt. De ratio ligt ruim boven de norm. 
Voor een verdere toelichting op de ontwikkeling van de weerstandsratio wordt verwezen naar de financiële begroting onderdeel "gevolgen programmabegroting 2026 voor de financiële positie".

De onderstaande grafiek geeft weer hoe de weerstandsratio zich in de tijd ontwikkelt: