Toelichting op de balans

Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van de immateriële vaste activa gedurende het jaar 2024. De investeringen in kosten van onderzoek en ontwikkeling hebben voor 141.764 betrekking op project Vluchtoordweg. Op ditzelfde project is voor €12.224 aan meer dan 5 jaar geleden geactiveerde voorbereidingskosten afgeboekt. De vermeerdering bij de bijdrage aan activa in eigendom van derden heeft voor €102.000 betrekking op een bijdrage aan Stichting Wapen van Reek voor de verbouwing van het foyer in het dorpshuis.

*Bij 9 investeringen is er sprake van een schattingswijziging m.b.t. de afschrijvingstermijnen. Voor nadere toelichting zie de waarderingsgrondslagen.

Afwaarderingen betreffen de mutatie van de voorziening herwaardering. Deze voorziening dekt het verschil af tussen de huidige boekwaarde en de marktwaarde van percelen die bij de gemeente op de balans staan, voor het geval dat 
de geplande bebouwing op deze locaties of andere beoogde bestemmingen niet doorgaan of als sprake is van waardedaling.

Een specificatie van deze voorziening herwaardering is hieronder opgenomen.

In onderstaande tabel worden de investeringen, desinvesteringen en bijdrage derden van de materiële vaste activa met economisch nut nader gespecificeerd. 

* In de afgelopen jaren zijn de investeringen in de bouw van het Dorpshuis en sporthal Zeeland op 1 investeringskrediet verantwoord. Deze zijn in 2024 gesplitst in 2 kredieten aangezien het 2 verschillende taakvelden betreffen. Daarom is er in de tabel sprake van een forse negatieve investering bij het Dorpshuis Zeeland.

Materiële vaste activa - Investeringen met een economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven

In onderstaande tabel is het verloop van de materiele vaste activa met economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geven weergegeven.

In onderstaande tabel worden de investeringen, desinvesteringen en bijdrage derden van de materiële vaste activa met economisch nut, waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven nader gespecificeerd. 

Materiële vaste activa - Investeringen in de openbare ruimte met een maatschappelijk nut

In onderstaande tabellen wordt het verloop van de materiele vaste activa met maatschappelijk nut weergegeven. Ook worden in de tabellen de investeringen, desinvesteringen en bijdrage derden van de materiële vaste activa met maatschappelijk nut nader gespecificeerd. 

Vanaf 1 januari 2017 is de keuzemogelijkheid ten aanzien van het wel of niet activeren van investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut vervallen. Vanaf 1 januari 2017 dienen alle investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut geactiveerd te worden en over de gebruiksduur te worden afgeschreven. In deze toelichting op de balans zijn de investeringen die gestart zijn vanaf 2017 afzonderlijk gepresenteerd.

De afschrijvingslasten over de totale boekwaarde van de materiele vaste activa (206,6 miljoen per eind 2024) wordt voor 21,5 miljoen gedekt uit 18 bestemmingsreserves dekking kapitaallasten (zie eigen vermogen). De methode van activeren en afschrijven en de diverse afschrijvingstermijnen is opgenomen in de waarderingsgrondslagen behorende bij deze toelichting op de balans. In bovenstaande overzichten zijn de belangrijkste mutaties gedurende het boekjaar weergegeven. Het inzicht in de cumulatieve investeringen ten opzichte van het door de raad beschikbaar gestelde krediet is weergegeven in de bijlage 'Onderhanden werken inclusief MIP'.

Kapitaalverstrekkingen aan deelnemingen

Theater Markant NV: Het betreft hier een 100% deelname. De gemeente Maashorst is enig aandeelhouder en oefent dus via de algemene aandeelhoudersvergadering de volledige zeggenschap uit betreffende het Theater Markant NV. In 1996 is met een bedrag van  € 181.512 ( Fl 400.000) het maatschappelijk kapitaal volgestort tot 100 % € 226.890 (Fl 500.000).  Aangezien het eigen vermogen voor Theater Markant NV momenteel licht negatief is, is een voorziening ingesteld ter hoogte van de waarde van het oorspronkelijke aandelenkapitaal ad. €226.890.

Verstrekte leningen

Voor een specificatie van de leningen aan woningbouwcorporaties en overige verbonden partijen wordt verwezen naar bijlage "Staat van verstrekte geldleningen".

Overige langlopende leningen

Dit betreffen met name de verstrekte startersleningen via het Stimuleringsfonds Volkshuivesting (SVN).

Overige uitzettingen met een rentetypische looptijd van één jaar of langer

De vermindering van €159.254 betreft periodieke aflossing van huurkoop.

In de totale uitgaven van € 6.925.100 is €668.808 (met renteopbrengst gesaldeerd) aan geactiveerde rente opgenomen.

De waardering van de gronden in betreft de beste inschatting omgeven door de nodige risico’s, aannames en veronderstellingen die periodiek ((2-)jaarlijks) zullen worden herzien. Deze periodieke herziening kan - mede gezien de huidige onzekere marktomstandigheden – leiden tot een aangepaste waardering van de gronden en de hiermee samenhangende voorziening voor negatieve grondexploitaties en voorziening herwaardering. Het college is van mening dat op basis van de huidige informatie en inzichten de beste schatting is gemaakt voor de waardering van de gronden. De risico’s zijn nader toegelicht in de paragraaf Grondbeleid en de paragraaf Weerstandsvermogen in het jaarverslag.

Methodiek winstnemingen: Het voorzichtigheidsbeginsel leidt ertoe dat realisatie van winst moet worden uitgesteld tot daarvoor voldoende zekerheid bestaat. Dit betekent echter niet dat de winst moet worden genomen bij het afsluiten van het grondexploitatiecomplex. Volgens het realisatiebeginsel dient de winst ook tussentijds te worden genomen. Voor winstneming geldt de Percentage Of Completion methode (POC): voor zover gronden zijn verkocht en opbrengsten zijn gerealiseerd kan tussentijds naar rato van de voortgang van de grondexploitatie winst op basis van de eindwaarde worden genomen. Hiervoor moet het resultaat op de grondexploitatie op betrouwbare wijze kunnen worden ingeschat. Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) stelt hieraan een aantal voorwaarden. In 2024 is er een winstneming gedaan van in totaal afgerond € 1,46 miljoen. Voor het grootste gedeelte betreft dit een tussentijdse winstneming op basis van de POC. Deze is in 2024 vooral gerealiseerd door de grondverkopen in het project de Ruiter. In de eind 2024 afgesloten grondexploitatie Velmolen-Oost is € 477.990 winst genomen.

Voorziening exploitatienadelen: Op basis van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) is het verplicht een voorziening te treffen voor verliesgevende exploitaties. Dit moet op basis van de Netto-Contante-Waarde-methode. De voorziening is per saldo met afgerond € 686.000 toegenomen naar aanleiding van de actualisaties van de in het bovenstaande overzicht vermelde grondexploitaties. Daarnaast is onder de voorzieningen nog een aanvullende voorziening voor Kerkstraat Oost opgenomen van €450.000. De voorziening voor Kerkstraat Oost is per ultimo 2024 namelijk groter dan de balanswaarde, waardoor deze conform BBV onder de overlopende passiva gepresenteerd moet worden.

Een specificatie van deze voorziening exploitatienadelen is hieronder opgenomen

Het BBV verplicht  in de toelichting op de balans voor de  complexen een verloop te geven van de boekwaarde en een onderbouwing te geven voor de geraamde  nog te maken kosten en de geraamde nog te realiseren opbrengsten. Dit is in onderstaande tabel weergegeven. 

- = positief resultaat, + = negatief resultaat
Het geraamde eindresultaat per complex wordt als volgt berekend: Boekwaarde ultimo 2024 (exclusief voorziening exploitatienadeel) +/+ nog te maken kosten -/- nog te realiseren opbrengsten

Toelichting gehanteerde uitgangspunten
De in de grondexploitaties te gebruiken parameters bepalen we zorgvuldig en hebben grote invloed op het resultaat. De te hanteren disconteringsvoet is conform de BBV regelgeving gelijk gesteld aan het meerjarig streefpercentage van de Europese Centrale Bank (ECB), te weten 2%. De rente in de grondexploitaties is momenteel gebaseerd op het gemiddelde rentepercentage over het vreemd vermogen, gemiddeld 0,9%%. Bij het bepalen van de te hanteren parameters voor kosten- en opbrengstenstijging maken we gebruik van de Outlook grondexploitaties 2025 van Metafoor Ruimtelijke Ontwikkeling. Deze Outlook is gebaseerd op de jaarcijfers en prognoses van een aantal toonaangevende instanties zoals ABN AMRO, BDB, CBRE, CBS, DNB, ING, NVM en Rabobank. Met behulp van deze cijfers wordt een zo goed mogelijke inschatting gemaakt van de ontwikkeling van de parameters voor kosten en opbrengsten.

Het voorgaande leidt tot de volgende in de grondexploitaties te hanteren parameters. Op projectniveau kan van deze parameters worden afgeweken als daar aanleiding voor is. In enkele projecten is daarvan sprake. Dit is bijvoorbeeld het geval als er een koopovereenkomst voor de verkoop van grond gesloten is. Er is dan doorgaans geen sprake meer van een standaard opbrengstenstijgingspercentage, maar van een specifieke contractuele bepaling in de overeenkomst.

Uitzettingen in ’s Rijks schatkist met een rentetypische looptijd korter dan één jaar

In principe dienen alle overtollige middelen in de schatkist te worden aangehouden. Er zijn echter een aantal uitzonderingen. Eén daarvan is het drempelbedrag. Dat is een minimumbedrag (afhankelijk van de omvang van de decentrale overheid) 
dat gemiddeld per kwartaal buiten de schatkist mag worden gehouden. Voor gemeente Maashorst geldt voor 2024 een drempelbedrag van € 3.733.000.

Het drempelbedrag is bedoeld om het dagelijkse kasbeheer te vereenvoudigen: niet elke laatste euro hoeft in de schatkist te worden aangehouden. In principe hoeven dus alleen de liquide middelen die boven het drempelbedrag uitgaan 
in de schatkist te worden aangehouden. In 2024 hebben geen overschrijdingen plaatsgevonden van het drempelbedrag. In onderstaande tabel is te zien wat de benutting van het drempelbedrag schatkistbankieren gedurende de vier kwartalen 2024 is geweest:

In onderstaande tabellen worden de 'nog te ontvangen voorschotbedragen die ontstaan door voorfinanciering op uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel' en de 'overige nog te ontvangen bedragen' nader gespecificeerd.

SISA-regeling B2: De specifieke uitkering gemeentelijke hulp gedupeerden toeslagenproblematiek zijn middelen voor de gemeente ter ondersteuning van gedupeerden in de toeslagenproblematiek voor hulpvragen op de vijf primaire 
leefgebieden: financiën, wonen, zorg, gezin en werk. Ook deze bijdrage is opgenomen in de SISA-bijlage (regeling B2)
SISA-regeling C62: betreft de kwijtschelding van vorderingen gemeentelijke belastingen voor gedupeerde ouders en toeslagpartners.                                                                                                                                                                                                                                                        SISA-regeling M16: betreft de verordening op het Rijk m.b.t. de transitiekosten voor de opvang van Oekraïnse vluchtelingen

Reserves 
In het BBV worden reserves omschreven als vermogensbestanddelen die als eigen vermogen zijn aan te merken en die vanuit bedrijfseconomisch oogpunt vrij te besteden zijn. De vaststelling van de noodzakelijke omvang van reserves is een zaak van de gemeenteraad. Daarom worden reserves ook wel onderverdeeld in algemene en bestemmingsreserves. Zodra de raad aan een reserve een bepaalde bestemming heeft gegeven, is er sprake van een bestemmingsreserve. 
Om die reden kunnen bestemmingsreserves naar de situatie per ultimo verslagjaar geen negatieve stand kennen. Heeft een reserve geen bestemming dan wordt het een algemene reserve genoemd. 

Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van de reserves gedurende het jaar 2024:

Resultaatbestemming 2023
Het voordelig exploitatieresultaat van 2023 ad. €11.443.855 is op grond van het raadsbesluit van 4 juli 2024 (Programmarekening 2024) toegevoegd aan de vrij inzetbare reserve. Hierop is volgens datzelfde raadsbesluit voor €3.607.859 aan resultaatbestemmingen in mindering gebracht (onderdeel van de onttrekkingen uit de algemene reserve)

Toelichtingen stortingen en onttrekkingen

• Algemene reserve: het incidentele beeld uit de begrotingsnotitie 2021 (0,4 mln), 1e bestuursrapportage 2021 (0,5 mln), begroting 2022 (0,2 mln) en de 2e tussentijdse rapportage 2024 (0,5 mln) is op basis van onderliggende raadsbesluiten in de algemene reserve gestort.Daarnaast is het structureel beeld van de 2e bestuursrapportage 2023 (0,3 mln) en de 2e tussentijdse rapportage 2024 (3,1 mln) in deze reserve gestort.
  Onttrokken uit de algemene reserve zijn het incidentele beeld uit de begroting 2023 (0,3 mln), 2e afwijkingenrapportage 2023 (0,4 mln) en begroting 2024 (0,6 mln) en de resultaatbestemming van de programmarekening 2023 (3,6 mln)
  Daarnaast is het structurele beeld van de 2e afwijkingenrapportage 2023 (jaarschijf 2024 ad. 0,3 mln) uit deze reserve onttrokken. Verdere enkele onttrekkingen o.b.v. losse raadsbesluiten zoals Raadsbesluit minimabeleid (0,1 mln), Gunning HBH (0,8 mln), inwonersbijdrage GGD (0,2 mln), opzegging GR Milieustraat (0,3 mln), optimalisatie Cirkel/Mulderke (0,1 mln) en de aanvulling van de algemene reserve grondbedrijf (0,7 mln).
• Algemene bedrijfsreserve grondbedrijf: de winstnemingen vanuit de bouwgronden in exploitatie van 1,5 mln zijn o.b.v. het Meerjarenperspectief Grondbedrijf 2024 (MJP 2024, raadsbesluit) in deze reserve gestort. Dat geldt ook voor de fondsbijdragen vanuit anterieure overeenkomsten voor 0,1 mln. Op basis van de herijking reserves en voorzieningen 2024 (raadsbesluit 2e tussentijdse rapportage 2024) is de reserve met 0,7 mln aangevuld ten laste van de algemene reserve.
  Daarnaast zijn de voordelen in de vrijval voorzieningen exploitatienadelen, herwaardering en gerealiseerde complexen teruggestort in deze reserve (0,5 mln). De fondsbijdragen van 0,1 mln zijn vervolgens ook weer onttrokken uit deze reserve ter doorstorting in de bestemmingsreserve Bovenwijkse voorzieningen. Verder wordt o.b.v. het MJP 2024 de aanvulling voorziening exploitatienadelen (0,9 mln) en niet te verhalen plankosten (0,8 mln) uit deze reserve gedekt.
• Reserves dekking kapitaallasten: er is voor 0,4 mln in deze reserves gestort ter dekking van toekomstige kapitaallasten (voor diverse kleinere investeringen). Vervolgens is er voor 0,9 mln uit de verschillende reserves onttrokken ter dekking van afschrijvingen op activa. Deze dekking hebben voornamelijk betrekking op de investeringen Theater Markant (0,3 mln), gemeentehuis (0,2 mln) en kindcentrum Zeeland (0,1 mln)
• Reserves doorontwikkeling maatschappelijke locaties: er is voor 0,02 mln uit deze reserve onttrokken ter dekking van de nieuwbouw van een keuken (storting in reserve dekking kapitaallasten)
• Reserve Parkeerfonds: o.b.v. de nota reserves dient deze reserve als egalisatiereserve voor de parkeerexploitatie en is de reserve gevoed met 0,4 mln vanuit de parkeerexploitatie.  Om toekomstige projecten uit het GVVP (Gemeentelijk Verkeers en Vervoersplan) deels uit te dekken is 0,5 mln onttrokken. Daarnaast is 2,9 mln gestort in deze reserve als aanvulling voor toekomstige projecten middels onttrekking uit de reserve Bovenwijkse voorzieningen (raadsbesluit 2e tussentijdse rapportage 2024)
• Reserves Arbeidsmarktbeleid: er is 0,4 mln uit deze reserve onttrokken ter dekking van incidentele kosten voor het project Iedereen kans op werk
• Reserve landschapsfonds: er is voor 0,1 mln aan externe bijdragen ontvangen die gestort zijn in deze reserve ter dekking van toekomstige projecten genoemd in het Landschapsbeleidsplan en de geldende structuurvisie/omgevingsvisie
• Reserve Bovenwijkse infrastructuur-ge: er is voor 0,03 mln onttrokken ter dekking van het project Verlengde Noordlaan (storting in reserve dekking kapitaallasten)
• Reserve Bovenwijkse Voorzieningen: er is voor 0,1 mln vanuit fondsbijdragen in deze reserve gestort ter dekking van toekomstige projecten. Er is 0,2 mln onttrokken uit deze reserve ter dekking van diverse projecten (storting in reserve dekking kapitaallasten). Daarnaast is 2,9 mln uit deze reserve onttrokken en gestort in de reserve Parkeerfonds als aanvulling voor toekomstige projecten (raadsbesluit 2e tussentijdse rapportage 2024)
• Reserve bestemde budgetten: o.b.v. het raadsbesluit budgetoverheveling 2024 naar 2025 van 12 december 2024 is 4,1 mln in deze reserve gestort. Dit betreft diverse incidentele budgetten die in 2025 of later gerealiseerd gaan worden. De onttrekking van 6,4 mln betreft de budgetoverheveling 2023 naar 2024 (raadsbesluit 14 december 2023)
• Reserve bomen: storting van bijdrage derden van 0,05 miljoen voor toekomstige herplant verplichtingen
• Reserve groen: storting van 0,02 mln ter dekking van toekomstige uitgaven voor het LandschapsBeleidsPlan (LBP). 0,01 mln ontrokken ter egalisatie van onderhoudslasten groen.
• Reserve afvalstoffenheffing: het efficiencyresultaat op de afvalexploitatie 2024 is gestort in deze reserve. 
• Reserve egalisatie rioolheffing: het efficiencyresultaat op de rioolexploitatie 2024 is gestort in deze reserve. 
• Reserve transformatieopgave Wmo Beschermd wonen: ontvangen middelen van de gemeente Oss voor het project Transformatieopgave / Lokale ontwikkelagenda WMO Beschermd Wonen van 2,4 mln zijn in deze reserve gestort. Er is 0,9 mln uit deze reserve onttrokken obv het raadsbesluit Lokale Ontwikkel Agenda - Transformatieopgave Beschermd Wonen (22-09-2022)

Aard en reden van de reserves

• Algemene reserve: het opvangen van onvoorziene uitgaven voorvloeiende uit opkomende verplichtingen en calamiteiten en het dekken van gekwantificeerde risico's
• Algemene bedrijfsreserve grondbedrijf: het opvangen van nadelen/risico's en dekken van bepaalde kosten binnen het grondbedrijf.
• Reserves dekking kapitaallasten: 18 reserves worden ingezet ter dekking van de afschrijvinglasten van diverse investeringen.
• Reserve Doorontw maatschappelijke locaties: het inzetten van het verkoopresultaat van af te stoten maatschappelijke locaties om de realisatie van MFA’s te realiseren
• Reserve Parkeerfonds: egalisatiereserve voor de parkeerexploitatie en daarnaast wordt de reserve structureel gevoed vanuit de parkeerexploitatie om toekomstige projecten uit het GVVP (Gemeentelijk Verkeers en Vervoersplan) deels uit te dekken.
• Reserve Arbeidsmarktbeleid Uden: voor- en/of nadelen op ESF (Europees Sociaal Fonds) projecten worden op deze reserve gemuteerd en aan de arbeidsmarkt gerelateerde projecten besteed.
• Reserve Buitengebiedinontwikkeling 2010: dekking van projecten ter versterking natuur en landschap en sloop van ongewenste bebouwing in het buitengebied.
• Reserve Landschapsfonds: dekking van projecten genoemd in het Landschapsbeleidsplan en de geldende structuurvisie/omgevingsvisie
• Reserve leefbaarheid: uitvoering van het programma “Samen Bouwen aan Uden” dat in samenwerking tussen Area en gemeente is opgesteld en waarvoor een gezamenlijk programmabureau is opgericht.
• Reserve Bovenwijkse infrastructuur-ge: de reserve is bedoeld voor de realisering van bovenwijkse (buiten plangebied / gebiedsoverstijgende) infrastructurele voorzieningen. Alleen oude projecten worden nog uit deze reserve gedekt.
• Reserve Bovenwijkse Voorzieningen: de reserve is bedoeld voor de realisering van bovenwijkse (buiten plangebied / gebiedsoverstijgende) infrastructurele voorzieningen.
• Reserve bestemde budgetten: reserve die jaarlijks gebruikt wordt ter overheveling van niet bestede budgetten (raadsbesluit december).
• Reserve openbare verlichting: dekking van uitgaven die moeten worden gedaan t.b.v. de vervanging van openbare verlichting met het doel fluctuaties in de exploitatie op te vangen.
• Bestemmingsreserve bomen: dekking van uitgaven ter verbetering en instandhouding van het bomenbestand.
• Reserve groen: Vormen van een reserve ter dekking van uitgaven voor het Landschaps Beleids Plan (LBP).
• Reserve Bossen: dekking van uitgaven die moeten worden gedaan t.b.v. instandhouding bossen, met het doel fluctuaties in de exploitatie op te vangen.
• Reserve afvalstoffenheffing: dekking van uitgaven die moeten worden gedaan t.b.v. de afvalverwerking en –verwijdering, ter egalisatie van de tarieven.
• Reserve egalisatie rioolheffing: dekking van uitgaven die moeten worden gedaan t.b.v. de riool- en waterzorgheffing, ter egalisatie van de tarieven.
• Reserve transformatieopgave Wmo Beschermd wonen: dekking t/m 2028 voor het project Transformatieopgave (doordecentralisatie) WMO Beschermd wonen

Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van de voorzieningen gedurende het jaar 2024:

Toelichtingen stortingen en onttrekkingen

Voorzieningen voor verplichtingen en verliezen (44.1a)
Onder deze categorie zijn een aantal voorzieningen opgenomen die gerelateerd zijn aan arbeidsgerelateerde kosten. Voor deze kosten wordt (conform BBV) een voorziening gevormd omdat sprake is van een niet jaarlijks gelijkblijvend volume. 
Het gaat dan met name om de kosten van (voormalig) personeel/ bestuurders. De werkelijke kosten worden per jaar ten laste van de voorziening gebracht.

• Voorziening Wachtgeld bestuur en personeel: er is voor 0,2 mln aan wachtgeld uitbetaald aan voormalig bestuur en personeel. Er is 0,01 mln toegevoegd om de voorziening toereikend te houden.
• Voorziening Pensioenverplichtingen wethouders: Op grond van de Algemene pensioenwet politieke ambtsdragers (Appa) is een voorziening getroffen voor de pensioenverplichtingen aan wethouders. Jaarlijks worden de verplichtingen op basis van nieuwe actuariële berekeningen herijkt middels een door het ministere van BZK voorgeschreven wettelijke overdrachtsrente en is een aanvullende storting nodig van 1,1 mln. Ultimo 2024 zijn er 33 huidige en voormalige bestuurders, die pensioenrechten hebben opgebouwd. De aanwending van 0,1 mln de uitbetaling van pensioenen.
• Voorziening Bovenwettelijk verlofsparen: storting van 0,2 mln ter dekking van toekomstige opname van bovenwettelijk spaarverlof door diverse werknemers
• Voorziening Regeling Vervroegd Uittreden: storting van 0,2 mln voor medewerkers die de komende jaren gebruik willen maken van de Regeling Vervroegd Uittreden (RVU). Er is in 2024 reeds voor 0,04 mln gebruik gemaakt van deze regeling. 
• Voorziening Bovenwettelijk verlof: storting van 0,04 mln ter dekking van toekomstige opname van bovenwettelijk verlof door diverse werknemers
• Voorziening Best planprocedure Zeelandsedijk: de voorziening blijkt per ultimo 2024 niet meer benodigd, waardoor het volledige saldo vrijvalt ten gunste van het jaarrekeningresultaat.

Voorzieningen risico's (44.1b)
Van deze voorziening is sprake van een verplichtingen/ verlies waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs te schatten. Voor die risico’s is deze voorziening bedoeld.

• Voorziening Gerealiseerde complexen (VGC): er is 0,1 mln in deze voorziening gestort voor risico's omtrent laatste werkzaamheden bij de in 2024 administratief afgesloten complexen/grondexploitaties. Voor eerder afgesloten grondexploitaties is in 2024 0,03 mln besteed en blijkt voor een bedrag van 0,08 mln geen risico meer aanwezig te zijn en is dat saldo uit deze voorziening vrijgevallen.
• Voorziening Exploitatierisico's: Op basis van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) is het verplicht een voorziening te treffen voor verliesgevende exploitaties. De voorziening is grotendeels in mindering gebracht op de boekwaarde van de voorraden. Echter is voor complex Kerktraat Oost nog een aanvullende voorziening opgenomen van €450.000. De voorziening voor Kerkstraat Oost is per ultimo 2024 namelijk groter dan de balanswaarde, waardoor deze conform BBV onder de overlopende passiva gepresenteerd moet worden.

Voorzieningen ter egalisering van kosten (44.1c)
Het doel van deze voorziening is om de kosten voor groot onderhoud van verschillende kapitaalgoederen te egaliseren. Daarmee worden sterke fluctuaties van uitgaven in de exploitatie voorkomen.

• Voorzieningen groot onderhoud gebouwen: obv het onderhoudsplannen gebouwen wordt er 1,0 mln gestort in deze voorziening ter dekking van toekomstige uitgaven aan groot onderhoud gebouwen. In totaal is er 0,8 mln aan groot onderhoud gerealiseerd. Voor een saldo van 0,5 mln is geen actueel onderhoudsplan aanwezig, waardoor dit saldo vrijgevallen is het jaarrekeningresultaat 2024.
• Voorzieningen groot onderhoud wegen (Uden, Landerd en Maashorst): obv het onderhoudsplannen wegen wordt er 1,6 mln gestort in deze voorziening ter dekking van toekomstige uitgaven aan groot onderhoud wegen. In totaal is er 1,4 mln aan groot onderhoud gerealiseerd. De aanwening van 1,9 mln uit de voorziening wegen Landerd betreft een overboeking naar de voorziening wegen Maashorst. De aanwending van 0,2 mln uit de voorziening wegen Maashorst betreft een overboeking naar de voorziening wegen Uden.
• Voorziening onderhoud openbare verlichting: aangezien er geen sprake meer is van toekomstig groot onderhoud is het restant saldo in de voorziening conform BBV vrijgevallen.
• Voorzieningen groot onderhoud civiele kunstwerken (Uden, Landerd en Maashorst): obv het onderhoudsplannen civiele kunstwerken wordt er 0,05 mln gestort in deze voorziening ter dekking van toekomstige uitgaven aan groot onderhoud civiele kunstwerken. In totaal is er 0,08 mln aan groot onderhoud gerealiseerd en 0,1 mln vrijgevallen vanwege een overschot in de voorzieningen.
• Voorzieningen groot onderhoud sport en speelvelden: obv het onderhoudsplan Sport en speelvelden Uden wordt er 0,04 mln gestort in deze voorziening ter dekking van toekomstige uitgaven aan groot onderhoud speelvelden. Daarnaast is 0,11 mln aanvullend gestort o.b.v. het raadsbesluit programmarekening 2023 (resultaatbestemming). In totaal is er 0,03 mln aan groot onderhoud gerealiseerd. Aangezien er geen sprake meer is van toekomstige groot onderhoud, en er ook geen nieuw onderhoudsplan voor Maashorst vastgesteld is, moet het restant saldo (0,1 mln) van de voorziening obv de BBV vrijvallen.
• Voorzieningen groot onderhoud groen: obv het onderhoudsplan Groen wordt er 0,2 mln gestort in deze voorziening ter dekking van toekomstige uitgaven aan groot onderhoud groen. Daarnaast is 0,3 mln aanvullend gestort o.b.v. het raadsbesluit programmarekening 2023 (resultaatbestemming). In totaal is er 0,2 mln aan groot onderhoud gerealiseerd. Aangezien er geen sprake meer is van toekomstige groot onderhoud, en er ook geen nieuw onderhoudsplan voor Maashorst vastgesteld is, moet het restant saldo (0,3 mln) van de voorziening obv de BBV vrijvallen.

Voorziening voor bijdragen aan toekomstige vervangingsinvesteringen waarvoor een heffing wordt geheven (44.1d)
Deze voorziening is gevormd vanuit de rioolheffing en daaruit worden toekomstige vervangingsinvesteringen m.b.t. het riool gefinancierd.

• Voorziening Spaarvoorziening riolering: obv het rioleringsplan 'Programma Omgevingswet Water en Riolering (POW&R 2022-2024)' is t.b.v. diverse vervangingsinvesteringen 0,3 mln toegevoegd en 1,1 mln onttrokken.

Voorzieningen voor middelen van derden waarvan de bestemming gebonden is (44.2)
Dit zijn gelden die nog niet zijn besteed maar die onder strikte voorwaarden zijn verkregen van derden, zoals rijks- of provinciale overheid.

• Voorziening Egalisatie Riolering: het saldo van de rioolexploitatie van 0,7 mln is toegevoegd aan de voorziening. Obv de nota voorzieningen wordt uit voorziening gedekt diverse exploitatiekosten riool (0,1 mln), 
  kosten bestrijding zwerfvuil (0,3 mln), kwijtschelding belastingen (0,05 mln), kosten reiniging winkelcentra (0,2 mln) en kosten vegen wegen (0,1 mln)
• Voorziening Afvalstoffenheffing: het saldo van de afvalexploitatie van 1,4 mln is toegevoegd aan de voorziening. Obv de nota voorzieningen wordt uit voorziening gedekt diverse exploitatiekosten afval (1,0 mln), kwijtschelding belastingen (0,2 mln) kosten bestrijding zwerfvuil (0,3 mln), kosten reiniging winkelcentra (0,2 mln) en kosten vegen wegen (0,1 mln).
• Voorziening Afkoop onderhoud begraafplaats: het door burgers afgekochte onderhoud van graven (periode van 5 tot 20 jaar) is voor een bedrag van 0,07 mln gestort is in deze voorziening. Aangezien deze voorziening gewaardeerd is op contante waarde heeft een rentetoevoeging van 0,03 mln plaatsgevonden en is 0,1 mln aanvullend incidenteel toegevoegd vanwege een ontoereikendheid van de voorziening. Verder is er voor 0,1 mln aan in het verleden afkochte onderhoud vrijgevallen uit deze voorziening. 

Aard en reden van de voorzieningen

• Voorziening Wachtgeld bestuur en personeel: deze voorziening is ingesteld om verplichtingen aan (oud)werknemers en bestuurders meerjarig na te kunnen komen. 
• Voorziening Pensioenverplichtingen wethouders: pensioenverplichtingen aan (oud)wethouders. Op basis van de wet (APPA) bouwen zij pensioenrechten bij de gemeente op.
• Voorziening Bovenwettelijk verlofsparen: voorziening ter dekking van opname gespaarde bovenwettelijk verlof door medewerkers
• Voorziening Regeling Vervroegd Uittreden (RVU): Deze voorziening is ingesteld om de verplichtingen aan oud medewerkers, die gebruik maken van de RVU, meerjarig te kunnen nakomen.
• Voorziening Bovenwettelijk verlof: voorziening ter dekking van opname bovenwettelijk verlof door medewerkers
• Voorziening Best planprocedure Zeelandsedijk: uitvoeren vaststellingsovereenkomst d.d. 4-12-2009 inzake procedure Zeelandsedijk, bekrachtigd door de Raad op 6 maart 2012.
• Voorziening Gerealiseerde complexen (VGC): deze voorziening is nodig ter dekking van de kosten van de laatste werkzaamheden bij de al administratief afgesloten complexen/grondexploitaties.
• Voorziening exploitatierisico's: deze voorziening is nodig ter dekking van geprognotiseerde verliezen voor grondexploitaties.
• Voorzieningen groot onderhoud (egalisatiefunctie): de diverse voorzieningen groot onderhoud (gebouwen, wegen, openbare verlichting, civiele kunstwerken, sport- en speelvelden en groen) worden gevoed middels een vaste jaarlijkse dotatie. Onttrekkingen zijn gebaseerd op onderhoudsplannen.
• Voorziening Verkeer en Parkeren Landerd: het realiseren van parkeerplaatsen uit voor dat doel ontvangen bijdragen van derden.
• Voorziening Spaarvoorziening riolering: voorziening ter vervanging van investeringen in riolering en klimaat adaptieve maatregelen, op basis van het Programma Omgevingswet Water en Riolering (POW&R 2022-2024).
• Voorziening Legaat van Cooth: nalatenschap van een notaris dat besteed moet worden aan activiteiten gericht op het bevorderen van de schoolloopbaan van kansarme jongeren.
• Voorziening Egalisatie Riolering: egalisatie van de rioolexploitatie om de tarieven stabiel te houden
• Voorziening Afvalstoffenheffing: egalisatie van de afvalexploitatie om de tarieven stabiel te houden
• Voorziening Afkoop onderhoud begraafplaats: voor de onderhoud van graven is het mogelijk om de jaarlijkse laten van onderhoud af te kopen voor een termijn van 10 of 20 jaar. Jaarlijks wordt een gedeeelte van de afkoopsommen uit deze voorziening onttrokken.

De in de balans opgenomen van Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen voorschotbedragen voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren, kunnen als volgt gespecificeerd worden:

Recht op verliescompensatie Vennootschapsbelasting

Voor de grondexploitaties van de voormalige gemeente Landerd is nog recht op een verliescompensatie van €120.973 (boekjaar 2021). Vanuit boekjaar 2022 en 2023 (Maashorst) is daar een aanvullend recht van €3.055.623 bijgekomen. Het totale toekomstige recht op verliescompensatie krachtens de Wet op de vennootschapsbelasting 1969 bedraagt dus €3.176.596.

Rechten grondexploitatie

Er is voor een drietal mogelijke ontwikkelingen een overeenkomst gesloten met een te betalen exploitatiebijdrage. Het al dan niet doorgaan van deze ontwikkelingen en daaraan gekoppelde exploitatiebijdragen is afhankelijk van de nog op te starten en te doorlopen planologische procedures. Het is nog niet bekend wanneer we deze exploitatiebijdragen ontvangen, maar de verwachting is dat dit binnen 10 jaar zal plaatsvinden. 

Langlopende financiële verplichtingen (>€100.000)

Op grond van artikel 53 BBV worden in de toelichting bij de balans opgenomen de niet in de balans opgenomen belangrijke financiële verplichtingen waaraan de gemeente voor toekomstige jaren is gebonden. In onderstaande tabel zijn deze verplichtingen boven €100.000 per jaar gespecificeerd. 

Sociaal Domein 2024

Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo)
De gemeente Maashorst is samen met 4 gemeenten uit Noordoost Brabant Oost een onderlinge samenwerking aangegaan gericht op het zorgdragen van een kwalitatief goede en efficiënte inkoop van de ondersteuning in het kader van de Wmo (ZIN). Hiertoe is de Centrumregeling Wmo Brabant Noordoost Oost 2020-2023 ingesteld, welke door de gemeente Oss is uitgevoerd. Per 1 januari 2024 is de nieuwe Centrumregeling Wmo Brabant Noordoost Oost 2024 van kracht.

Jeugdwet
Voor de uitvoering van de Jeugdwet is de gemeente Maashorst samen met 10 gemeenten uit Noordoost Brabant een onderlinge samenwerking aangegaan gericht op het zorgdragen voor een kwalitatief goede en efficiënte inkoop van de jeugdhulptaken (ZIN). Hiertoe is de Centrumregeling Jeugdhulp Noordoost Brabant 2020-2023 ingesteld, welke door de gemeente Den Bosch is uitgevoerd. Per 1 januari 2024 is de nieuwe Centrumregeling Jeugdhulp Noordoost Brabant 2024 van kracht.

Sociale Verzekeringsbank (SVB)
De uitvoering van het PersoonsGebonden Budget (PGB) voor zowel de Wmo als de Jeugdwet is landelijk door gemeenten bij de Sociale Verzekeringsbank belegd.

Bij het opmaken van jaarrekening 2024 van de gemeente Maashorst zijn van de centrumgemeente Den Bosch m.b.t. de regionale uitvoering specialistische Jeugdhulp (ZIN) en van de Sociale Verzekeringsbank voor wat betreft de persoonsgebonden budgetten nog geen definitieve eindafrekeningen 2024 met bijbehorende accountantsverklaringen ontvangen. De in de jaarrekening 2024 van de gemeente Maashorst opgenomen kosten voor Wmo (PGB) en specialistische Jeugdhulp (ZIN Regionaal en PGB) zijn daarom gebaseerd op de beschikbare voorlopige eindafrekeningen. 

Centraal Administratiekantoor (CAK)
Indien een voorziening of persoonsgebonden budget in het kader van de Wmo is toegekend kan een eigen bijdrage (abonnementstarief) verschuldigd zijn. De wetgever heeft bepaald dat de oplegging en incasso van deze bijdrage wordt uitgevoerd door het Centraal Administratiekantoor. 

Het Centraal Administratiekantoor verstrekt aan de gemeente een totaaloverzicht waarbij maandelijkse afstorting plaatsvindt van de geïncasseerde bijdragen. Door het ontbreken van individuele gegevens op deze overzichten is de informatie over de eigen bijdragen voor gemeenten ontoereikend om als gemeente de juistheid op persoonsniveau en volledigheid van de eigen bijdragen als geheel te kunnen vaststellen. 

De wetgever heeft door het kiezen van deze systematiek bepaald dat de verantwoordelijkheid van de juistheid en de volledigheid van de eigen bijdragen geen gemeentelijke verantwoordelijkheid is. Dat betekent ook dat de gemeente Maashorst geen zekerheid over de omvang en de hoogte van de eigen bijdrage kunnen verkrijgen als gevolg van het niet kunnen vaststellen van de juistheid op persoonsniveau. Dit is een onzekerheid die voor alle gemeenten geldt en niet alleen voor de gemeente Maashorst.