Programma 10 Bedrijfsvoering en inkomsten

Met overhead bedoelen we alle activiteiten en functies die nodig zijn om de dienstverlening aan inwoners en ondernemers mogelijk te maken.
De activiteiten uit programma 10 zijn nodig om de activiteiten van de programma's 1 tot en met 9 te kunnen uitvoeren. Daarom werken wij ook voortdurend aan het verbeteren van de interne organisatie.

Werken aan een toekomstbestendige organisatie 
We willen onze jonge organisatie stevig neerzetten, voor nu en voor de toekomst. Daar zijn we mee bezig en daarin kijken we voortdurend naar ontwikkelingen in de samenleving. Belangrijke ontwikkelingen zijn de veranderingen in de arbeidsmarkt, de digitalisering en de druk op onze financiën.

Een aantrekkelijke organisatie om in te werken 
De arbeidsmarkt staat onder druk. Er is minder instroom van nieuwe arbeidskrachten, terwijl de uitstroom van (oudere) medewerkers groot blijft. De jongste instromers (generatie Z) hebben een andere kijk op werk en dit vraagt iets anders van onze manier van werven en werken. 

Een financieel gezonde gemeente 
Een goede balans tussen inkomsten en uitgaven is voor elke gemeente belangrijk. De financiële positie van de gemeente Maashorst is de afgelopen jaren en in 2024 solide geweest, de weerstandscapaciteit is goed en de weerstandsratio hoog.

De financiële positie van de gemeente staat echter de komende jaren onder druk. Daarom is in 2024 besloten om een strakker financieel beleid te volgen, waarbij geen ruimte is voor nieuw beleid dat extra geld kost. Het principe 'nieuw voor oud' is dan ook leidend geworden. Dat wil zeggen: we gaan alleen met nieuwe plannen of initiatieven aan de slag als ze in plaats komen van bestaande plannen of als we ze binnen bestaande taakvelden en -budgetten kunnen opvangen. Hierbij nemen we ook in ogenschouw welke rol we als gemeente hebben bij bestaande en nieuwe opgaven en welke rol we in de toekomst daarin willen spelen.  

We willen financieel toekomstbestendig zijn en blijven. Daarom zijn we in 2024 gestart met een project waarbij we zelf voorbereidingen en maatregelen treffen om de komende financieel moeilijke jaren te overbruggen, zodat we weer een structureel positief beeld kunnen laten zien. De vraag 'Doen we de juiste dingen, en doen we die dingen goed?' staat hierbij centraal.

Een veilige en moderne informatievoorziening
Informatietechnologie ontwikkelt zich continue. Applicaties worden steeds vaker als een dienst aangeboden. Automatisering en robotisering worden ingezet in het optimaliseren van bedrijfsvoering en dienstverlening. Ontwikkelingen als Artifical Intelligence (AI) beginnen een plek te krijgen binnen organisaties. 

De Wet Open Overheid (WOO) vraagt overheden transparanter te zijn in de informatieverstrekking naar de samenleving.  

Informatie- en IT- beveiliging wordt steeds belangrijker. Deze wereld ontwikkelt zich snel en bedreigingen als hacking, online profilering en spionage nemen toe. Wij blijven ons als organisatie ontwikkelen om nieuwe risico’s te beheersen. We zijn aan de slag met data-gedreven werken en innovatie, en we zetten in op betere besluitvorming en efficiëntere bedrijfsvoering.

Treasury is het sturen en beheersen van, het verantwoording afleggen over en het toezicht houden op de financiële geldstromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico’s. 
De gemeente Maashorst wil financieel gezond zijn; eventuele tegenvallers kunnen we opvangen. Zorgvuldig met gemeenschapsgeld omgaan, staat hierbij voorop. We zijn ambitieus en we zetten onze financiën maximaal in om onze ambities te realiseren. Wanneer er meer capaciteit nodig is, zijn we bereid daarin te investeren. 
De inkomsten en uitgaven zijn in evenwicht. Uitgangspunt is dat de gemeentelijke producten en de afvalstoffenheffing kostendekkend zijn. 

Financieel beleid 
Een gezond financieel beleid van de gemeente is gebaseerd op drie pijlers, te weten: structurele dekking, goed uitgewerkt risicomanagement en een weerstandscapaciteit passend bij de gemeente. 

Beoordeling financiële positie 
Gemeenten zijn verplicht om een aantal financiële kengetallen te presenteren. Het doel hiervan is om op termijn gemeenten onderling te vergelijken. 
Wij hebben een norm gegeven aan deze kengetallen. Hierbij sluiten we aan bij de signaleringswaarden, zoals die in de stresstest voor 100.000+ gemeenten zijn opgenomen. In de tabel hieronder is te zien welke waarden bij welke categorie (A, B of C) behoren. Categorie A is het minst risicovol en categorie C het meest risicovol. Om ons huidige financiële beleid voort te zetten, ambiëren we categorie A en accepteren we categorie B. 

We leggen verantwoording af over deze financiële kengetallen in zowel de programmabegroting als de programmarekening. Bij de integrale afweging van middelen bij de programmabegroting 2024 zijn de gevolgen voor de financiële kengetallen zoveel als mogelijk vooraf in beeld gebracht. Dit combineren we met een update van ons financieel beleid. Op die manier zijn alle pijlers van ons financieel beleid (dekking, weerstandsvermogen en risicobeheersing, financiering) betrokken bij de integrale afweging. Maar nog belangrijker is dat we op deze manier in staat zijn om daarop te sturen.

In de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing zijn de financiële kengetallen opgenomen. 

Naast de algemene uitkering vanuit het Rijk haalt de gemeente Maashorst een deel van de inkomsten uit de gemeentelijke belastingen en heffingen. Met name de onroerend zaakbelasting (OZB) is belangrijk. Deze inkomsten uit belastingen en heffingen zijn onderdeel van het gemeentelijk beleid en daarin kunnen keuzes gemaakt worden. 

Er zijn twee soorten gemeentelijke inkomsten: 

• Belastingen: bijvoorbeeld onroerende zaakbelasting (OZB), toeristenbelasting en parkeerbelasting. De opbrengst daarvan gaat naar de gemeente. De gemeente bepaalt zelf waarvoor ze de opbrengst gebruikt.
• Heffingen: dit zijn rechten, tarieven en leges. Bijvoorbeeld rioolheffing of de kosten voor een paspoort. De gemeente kan hier alleen de totale kosten vergoed krijgen die ze gemaakt heeft. De totale opbrengst van deze heffingen mag niet meer zijn dan de totale kosten die de gemeente daarvoor moet maken. 

Op het gebied van belastingen zijn er in 2024 geen veranderingen geweest. De Belastingsamenwerking Oost-Brabant  (BSOB) onderzoekt standaard de mogelijkheden tot uitbreiding van het aantal deelnemende gemeenten en/of waterschappen. De belangrijkste redenen hiervoor zijn kostenbesparing en behoud van kwaliteit met betrekking tot de belastingheffing. In december 2024 is door de BSOB besloten om waterschap de Dommel per 1 januari 2026 toe te laten treden tot de Gemeenschappelijke regeling Belastingsamenwerking Oost-Brabant.

Met betrekking tot leges (bedragen die in rekening worden gebracht door de gemeente voor geleverde diensten zoals een rijbewijs) worden de processen doorgelicht en kijken we of deze kostendekkend zijn. 

In 2024 is een algehele analyse gemaakt welke onderwerpen wel en (nog) niet kostendekkend zijn. De niet kostendekkende onderwerpen zijn eind 2024 vervolgens opgenomen in het project 'Sluitend maken begroting' en worden in 2025 verder uitgewerkt. 

Gemeenten ontvangen een belangrijke financiële afdracht van de Rijksoverheid uit het gemeentefonds (de algemene uitkering). Hiermee kunnen we een deel van onze uitgaven financieren. Gemeenten mogen zelf bepalen waar ze dit geld aan besteden. Het college en uiteindelijk de gemeenteraad zijn verantwoordelijk voor de keuzes en verantwoording. 
Hoeveel geld gemeenten uit het gemeentefonds krijgen, hangt af van hun kenmerken en belastingcapaciteit. De belastingcapaciteit geeft aan hoeveel belasting een gemeente jaarlijks kan innen. De Rijksoverheid kijkt bij de verdeling van het gemeentefonds onder meer naar:

• aantal inwoners;
• aantal jongeren;
• aantal uitkeringsgerechtigden;
• oppervlakte van de gemeente; 
• grootte van de watergebieden.

Deze kenmerken heten maatstaven. Er zijn meer dan 60 maatstaven. Elke maatstaf heeft een bedrag voor elke 'eenheid’. De gemeente krijgt dus geld voor iedere inwoner, iedere jongere, enzovoort.  

Drie keer per jaar wordt, door de Rijksoverheid, een circulaire verstrekt aan de gemeente: de zogenaamde mei-, september- en decembercirculaire. In deze circulaires worden de wijzigingen van het gemeentefonds aangegeven.

De meest actuele circulaire van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is de decembercirculaire. Deze hebben we verwerkt in de jaarrekening 2024. Maar aangezien de circulaire pas op 12 december 2024 beschikbaar is gesteld, hebben we geen mogelijkheid gezien om deze circulaire ook op begrotingsbasis in onze administratie te verwerken, middels het budgetrecht van de raad. De laatste vergadering van de raad waar budgetten van 2024 konden worden aangepast, was namelijk de vergadering van 12 december 2024. Dit betekent dat een deel van het rekeningsaldo in principe hiermee al verklaard is (€ 840.000,-).

Op hoofdlijnen zijn de financiële effecten als volgt (+ = voordeel, - = nadeel):