Inleiding
Dit programma gaat over de verschillende aspecten van openbare orde en veiligheid: crisisbeheersing en rampenbestrijding, integrale veiligheid, ondermijning en zorg en veiligheid.
Samen met onze partners zoals de politie, de Veiligheidsregio, het openbaar ministerie en anderen werken we samen aan een veilige omgeving voor iedereen die woont, werkt en verblijft in Maashorst.
Gemeenten hebben de verantwoordelijkheid om voor hun inwoners te zorgen, in het bijzonder tijdens rampen en crises. De gemeente speelt een belangrijke rol bij het bestrijden van rampen en het beheersen van crises. Alle taken van de gemeente op het gebied van rampenbestrijding en crisisbeheersing worden Bevolkingszorg genoemd.
Ontwikkelingen
Regionaal
We krijgen steeds meer te maken met langdurige crises. Dit vraagt om een andere denkwijze en inzet van de organisatie. De coronacrisis, de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne en de boerenprotesten hebben de afgelopen jaren aangetoond hoe kwetsbaar de maatschappij kan zijn. En hoe belangrijk het is dat de crisisorganisatie zowel lokaal, regionaal als landelijk zo optimaal mogelijk gefaciliteerd en getraind is om in buitengewone omstandigheden te kunnen blijven functioneren.
De gemeente Maashorst maakt deel uit van de Gemeenschappelijke Regeling Veiligheidsregio Brabant-Noord.
Lokaal
Een veerkrachtige en wendbare organisatie is essentieel om ons voor te bereiden op flitsincidenten en langdurige crises. Het is echter onmogelijk om vooraf precies te weten welke incidenten of crises op ons afkomen. Dát ze komen weten we wel. Deze situaties zijn onbekend en onverwacht, waardoor de impact niet altijd goed in te schatten is. Denk bijvoorbeeld aan de inzet van team Veiligheid door de komst van de noodopvang in onze gemeente. De Veiligheidsregio faciliteert en regisseert de bevolkingszorgprocessen, zodat gemeenten zich kunnen voorbereiden op het bestrijden van rampen en beheersen van crises. Dit jaar zijn we aan de slag met het verder professionaliseren van onze crisisorganisatie in Maashorst. Daarbij moeten we rekening houden met risico's die verband houden met klimaatverandering, economie en extremer weer (hevige neerslag en overstromingen en natuurbranden als gevolg van langdurige droogte), de risico’s op (grote) branden en ongevallen, geopolitiek en de bedreiging van de vitale en digitale infrastructuur (zoals verstoring van de energievoorziening of de gevolgen van een cyberaanval).
We willen zorgen voor een goede en kwalitatief sterke voorbereiding op (natuur-)rampen en crises. We zorgen dat we goed voorbereid zijn op crises en rampen zodat we adequaat kunnen optreden als zij zich voordoen.
We zien dat er door de klimaatverandering ook een grotere kans ontstaat op heftige natuurrampen of calamiteiten. Onze rampenbestrijding moeten we daarop inrichten.
Onder dit taakveld vallen o.a. openbare orde, de aanpak van ondermijning, sociale veiligheid en leefbaarheid. Wij werken aan een gemeente waarin iedereen zich veilig voelt. Dit draagt bij aan een prettige woon- en leefomgeving. We blijven actief om dit verder te verbeteren. Daarbij is het van belang dat we samenwerken met onze partners in het veiligheidsveld en met inwoners en ondernemers.
Ontwikkelingen
Prioriteitstellingen vanuit het Integraal Veiligheidsplan (IVP)
De gemeenteraad heeft in december 2022 het Integraal Veiligheidsplan (IVP) 2023-2026 vastgesteld. De prioriteiten in het IVP zijn ook dit jaar uitgewerkt in een uitvoeringsprogramma (UVP). Het UVP 2024 geeft handen en voeten aan het Integraal Veiligheidsplan en laat zien wat we dit jaar hebben gedaan om de doelen uit het IVP te halen.
Zorg & veiligheid
Bij zorg en veiligheidsproblematiek gaat het bijvoorbeeld om woonoverlast, jeugdoverlast, huiselijk geweld, kindermishandeling of verwaarlozing, forensische zorg en problemen veroorzaakt door personen met onbegrepen gedrag. Niet zelden speelt het gebruik van verdovende middelen hierin een rol. Het is belangrijk om vroegtijdig in te grijpen om te zorgen dat de problematiek en overlast zo klein mogelijk blijven. De afgelopen jaren zien we het aantal casussen groeien en ook in 2024 is er intensieve inzet geweest op dit onderwerp. De focus ligt op zo vroeg mogelijk signaleren en aanpakken.
Jeugdoverlast
Enkele jaren geleden zijn we gestart met een nieuwe aanpak van jeugdoverlast, waarbij de overlastsituatie als uitgangspunt wordt genomen. Dat betekent dat de gemeente, politie, jongerenwerk en hulpverleningsinstanties met elkaar de overlast in beeld brengen en een aanpak hiervoor maken. Daarnaast is een regisseur complexe casuïstiek in het team Veiligheid aangesteld. De regisseur houdt het overzicht rondom de overlast en schakelt tijdig met de juiste partijen om de overlast tegen te gaan en regie te voeren op het uitvoeren van acties. Door deze ontwikkelingen zijn er korte lijnen met de betrokken partijen. Dit draagt eraan bij dat we overlastgevende jeugd snel in beeld hebben en acties kunnen uitzetten om ervoor te zorgen dat we criminaliteit tegengaan. Op dit moment hebben we jeugdoverlast beter onder controle dan voorgaande jaren. Er is beter zicht op de jeugd. Door de goede samenwerking wordt snel geschakeld met elkaar en worden acties uitgezet. Hiermee proberen we de jeugdoverlast te verkleinen en te voorkomen dat jongeren afglijden naar de criminaliteit. In 2024 hebben we deze aanpak voortgezet en uitgebreid met onder andere meer mogelijkheden voor de inzet van HALT.
Digitale veiligheid
Traditionele vormen van criminaliteit worden steeds vaker ingeruild voor digitale criminaliteit. Denk daarbij cybercrime (zoals hacken) en gedigitaliseerde criminaliteit, waarbij digitale middelen worden gebruikt als middel om strafbare feiten te plegen. Omdat we steeds meer digitaal doen, is de kans ook groter dat mensen slachtoffer worden van cybercrime. Opsporing van verdachten is arbeidsintensief en vaak ook erg specialistisch. We zetten dan ook vooral in op het vergroten van de digitale weerbaarheid van onze inwoners en zorgen dat ons eigen huis op orde is.
Maatschappelijke onrust
Polarisatie, extremisme en radicalisering zijn enkele vormen van maatschappelijke onrust. Tegenstellingen tussen bepaalde bevolkingsgroepen worden groter. Ook maatschappelijke ontwikkelingen spelen hierbij een rol, zoals de toenemende asielstromen, geopolitiek en schaarste op de woningmarkt. Het vraagt veel inzet van de gemeente om hier vroegtijdig op in te spelen en om bijvoorbeeld demonstraties goed te laten verlopen. Eind 2024 is een start gemaakt met beleid op radicalisering. Hierin werken we samen met gemeenten Land van Cuijk en Boekel.
Ondermijning
De effecten van georganiseerde criminaliteit op onze samenleving, waarbij onder- en bovenwereld verweven raken, noemen we ondermijning. Criminelen maken voor illegale activiteiten gebruik van legale bedrijven en diensten in de bovenwereld. De integrale aanpak van ondermijning is gericht op het verstoren van de financiële basis van de criminaliteit. Dit doen we door intensief samen te werken met partners zoals de politie, het Openbaar Ministerie, de Belastingdienst en het UWV. We zetten hierbij in op vier speerpunten:
Verzorgingsplaatsen
We zien steeds meer vervoersbewegingen binnen het nationale en regionale beroepsgoederenvervoer. Dit heeft geleid tot een stijgend aantal ladingdiefstallen binnen onze gemeente langs het hoofdwegennet. Het maakt ook een onderliggend probleem zichtbaar: een nijpend tekort aan parkeerplaatsen voor grote voertuigen. Om de ladingdiefstallen aan te pakken, werkt de gemeente samen met diverse partners.
Toezicht en handhaving
Wijkgericht werken blijft een belangrijk onderdeel van het werk van de BOA's. Maar de BOA's krijgen te maken met een steeds complexer werkveld. Waar ze vroeger vooral kleine overtredingen uit de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) corrigeerden, moeten ze nu ook taken overnemen die politie overgedragen heeft aan de gemeente. Denk aan het begeleiden van het toenemend aantal demonstraties en manifestaties en de controle op illegale prostitutie. Ook hebben ze een rol bij evenementen (die steeds groter worden en in aantal toenemen) door terugtrekkende bewegingen van de politie. Andere afdelingen van de gemeente maken ook steeds meer gebruik van de BOA’s. Denk aan de controles op afval, parkeercontroles, BRP, horeca en hulp bij sociale problemen. Daarnaast kent de gemeente Maashorst een enorm groot buitengebied dat we met twee gespecialiseerde BOA's (domein II) veilig en netjes proberen te houden. Kortom, het takenpakket van de BOA’s neemt elk jaar toe, waardoor zij bestaande taken en het wijkgericht werken soms onvoldoende kunnen uitvoeren.
We zorgen dat risicojongeren in beeld zijn en er een persoonsgerichte aanpak voor hen is. Dat doen we in nauwe samenwerking met het jongerenwerk in onze gemeente (belangrijk voor vroegsignalering), de politie (met inzet van de jeugdagent), onze BOA’s en andere partners zoals jongerenwerk en HALT.
Bij interne veiligheid hoort ook de veiligheid van onze eigen medewerkers en bestuurders. Zij moeten hun werk kunnen doen zonder dat ze te maken krijgen met fysiek of verbaal geweld of intimidatie. Helaas zien wij dat medewerkers hier steeds vaker mee te maken krijgen. We zetten in op een adequate bescherming van medewerkers en bestuur. We hanteren daarvoor de landelijke aanpak tegen agressie en geweld volgens het programma Veilige Publieke Taak.
Veiligheid is voor elk mens belangrijk. Toch zien we dat het niet voor iedereen vanzelfsprekend is die veiligheid te voelen of te hebben. Dat maakt mensen kwetsbaar. We spannen ons in om die kwetsbaarheid te voorkomen of te verminderen. We helpen te voorkomen dat mensen slachtoffer worden van misdrijven of dat misbruik wordt gemaakt van hun situatie. Dit doen we samen met de politie, woningbouwverenigingen en onze welzijnsorganisaties. De steeds complexer wordende sociaal maatschappelijke casuïstiek (denk aan verwarde personen, overlastgevende buren en huiselijk geweld) vraagt ook om een stevige integrale aanpak. Die zetten we door en we blijven ons inzetten om die waar mogelijk te verbeteren, in nauwe afstemming met onder meer onze welzijnspartners. Ook intern werken we goed samen en is er een gezamenlijk portefeuillehoudersoverleg zorg en veiligheid. Als casussen te complex worden, dan helpt het Zorg- en Veiligheidshuis ons.
We zien steeds meer cybercrime in onze samenleving. We willen onze inwoners hier zo goed mogelijk tegen beschermen door ze bewust te maken van de risico's. Ook in onze eigen organisatie, en als gemeentelijke overheid, moet onze weerbaarheid op orde en sterk zijn.
Ondermijning gaat over de grenzen van onze gemeente heen. Daarom werken we bij de bestrijding ervan niet alleen lokaal, regionaal en provinciaal samen met allerlei relevante instanties, maar ook landelijk en zelfs internationaal. Dat blijven we doen, omdat deze kwestie zo complex is dat er een aanpak nodig is waarbij verschillende disciplines (zoals de politie, het Openbaar Ministerie en de belastingdienst) samenwerken. Ook op wijkniveau zoeken we naar creatieve oplossingen om het probleem aan te pakken.
Het grote buitengebied van Maashorst vraagt om extra aandacht en ondersteuning om ervoor te zorgen dat criminelen hier geen vrij spel krijgen. We focussen op het verstoren van het winstgevende systeem van drugscriminelen en pakken ondermijnende criminaliteit krachtig en met vernieuwende methoden aan. Onderdeel van onze aanpak is het vergroten van de weerbaarheid van onze eigen organisatie, inwoners en ondernemers. Bijvoorbeeld door in te zetten op bewustwording, het vergroten van de meldingsbereidheid en het makkelijker maken van het doen van een melding.
Wij hechten aan zichtbaarheid op straat. Daarom hechten we aan zichtbare BOA’s, zeker nu de politie onder druk staat.
Door meer gebruik te maken van beschikbare data kunnen we waar nodig doelgericht en vroegtijdig optreden. We gaan daarbij uiteraard zorgvuldig om met het gebruik van data om stigmatisering en discriminatie te voorkomen.
Om veiligheid te waarborgen, werken we nauw samen met veiligheidspartners als de politie, het Openbaar Ministerie en de Veiligheidsregio. Maar ook met partners in de wijken en dorpen, zoals welzijnswerk, zorgaanbieders, scholen en verenigingen. En niet te vergeten met onze inwoners. Want zij kunnen ons het beste vertellen welke plekken zij in hun wijk, buurt of dorp zij als onveilig ervaren. En ze kunnen helpen om problemen in hun buurt op te lossen. Daarom investeren we gericht in middelen om inwoners in de gelegenheid te stellen actief met ons mee te werken aan de veiligheid van hun woonomgeving. Denk aan inwonersparticipatie, wijkpreventie-programma’s, buurtnetwerken en buurtbemiddeling.
Gemeenschappelijke regelingen
• Veiligheidsregio Brabant-Noord
Rechtspersonen
• Niet van toepassing
Overige verbonden partijen
• Regionaal Zorg- en Veiligheidshuis Brabant Noordoost
Voor een uitgebreid overzicht van de verbonden partijen verwijzen wij u naar de paragraaf Verbonden partijen.
Het beleid voor dit programma is onder andere vastgelegd in de volgende beleidsnota’s:
Hieronder vindt u de ontwikkeling van de wettelijk voorgeschreven indicatoren:
Hieronder vind je hyperlinks naar dashboard ‘Waar staat je gemeente?’. Selecteer bij het eerste bezoek gemeente Maashorst.
| Programma 1. Veiligheid | Realisatie 2023 | Begroting 2024 primitief | Begroting 2024 incl. wijzigingen | Realisatie 2024 | Restant 2024 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Lasten | ||||||
| 1.1 Crisisbeheersing en rampenbestrijding | 3.814 | 4.343 | 4.290 | 4.279 | 11 | |
| 1.2 Openbare orde en veiligheid | 1.804 | 1.915 | 2.385 | 2.246 | 139 | |
| Totaal Lasten | 5.618 | 6.258 | 6.675 | 6.524 | 151 | |
| Baten | ||||||
| 1.1 Crisisbeheersing en rampenbestrijding | -3 | 6 | 2 | 2 | 0 | |
| 1.2 Openbare orde en veiligheid | 57 | 13 | 363 | 321 | 42 | |
| Totaal Baten | 54 | 19 | 365 | 323 | 42 | |
| Gerealiseerd resultaat exclusief mutaties reserves | 5.564 | 6.239 | 6.310 | 6.201 | 109 | |
| Stortingen in reserves | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Onttrekkingen uit de reserves | 34 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Totaal mutaties reserves | -34 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Gerealiseerd resultaat inclusief mutaties reserves | 5.530 | 6.239 | 6.310 | 6.201 | 109 | |
1.1 Crisisbeheersing en rampenbestrijding
Overige verschillen: Voordeel € 11.500 incidenteel
1.2 Openbare orde en veiligheid
Vergeten melding. Voordeel € 60.900 incidenteel
Door een administratieve omissie is een melding niet verwerkt in 2e afwijkingenrapportage 2024. Dit betreft het aframen van het beschikbare budget voor de projectleider wijkversterking. Het voormalige project Intensieve Leefbaarheid Aanpak (ILA) Bogerd Vijfhuis is in juni 2024 afgerond. Binnengemeentelijk is afstemming geweest over de opvolging van een nieuw op te zetten – wijkgerichte aanpak. Het beschikbare budget is in 2024 niet benut en kon derhalve afgeraamd had kunnen worden. In 2025 wordt het budget besteed aan de nieuwe aanpak.
Overige verschillen: Voordeel € 36.500 incidenteel