Samenvatting Programmabegroting 2024

Naar aanleiding van de evaluatie van de P&C-cyclus is o.a. met de auditcommissie afgesproken in alle stukken van de P&C-cyclus een samenvatting op te nemen.  De onderwerpen van de samenvatting zijn:

1. Bestuurlijke hoofdpunten
2. Financieel beeld
3. 10 hoofdpunten nieuw beleid
4. Top 5 risico’s
5. Ontwikkeling lastendruk inwoners/bedrijven
6. Participatie inwoners/bedrijven
7. Korte toelichting op de drie pijlers van ons financieel beleid:
   - Structureel beeld/sluitende begroting
   - Financiering
   - Risico's

Hieronder zijn deze onderwerpen per punt toegelicht. 

Kort samengevat (uit de bestuurlijke hoofdlijn) zijn dit op basis van programmavolgorde de meest belangrijke hoofdpunten voor 2024:

1. Vergroten weerbaarheid van onze inwoners en onze organisatie ter bestrijding van ondermijning
2. Aanpak jeugdoverlast, agressie tegen bestuurders en ambtenaren, inzet van wijkagenten en faciliteren BOA's
3. Goede bereikbaarheid kernen (openbaar vervoer) en onderzoeken andere vormen van vervoer
4. Aanpakken onveilige verkeerssituaties
5. Inzetten op een gezonde agrarische economie
6. Maashorst op de kaart zetten
7. Verder uitvoeren van de centrumvisie Uden
8. Ontwikkeling van (nieuwe) bedrijventerreinen
9. Afronden nieuwbouw IKC West en uitbreiding kindcentrum De Wijde Wereld
10. Volledig inzicht krijgen in gebruik voorschoolse voorzieningen en 100% volgen van VE-indicaties van de GGD
11. Breedtesport moet in alle kernen in verenigingsverband mogelijk zijn
12. Verder opstellen van sportbeleid, de uitvoering oppakken en aan de slag gaan met de lokale vertaling daarvan
13. Aan de slag met de uitvoering van het nieuwe cultuurbeleid 2024-2030
14. Zorgen voor een sterke sociale basis in de kernen en wijken
15. Meer inzetten op jongerenwerk en speciale aandacht voor ouderen. 
16. Stevig inzetten op vermindering aantal inwoners met armoede en schulden
17. Inzetten op vergroten gebruik van onze minimaregelingen 
18. Participatie inwoners bevorderen
19. Zorgen voor passende jeugdhulp en maken preventief jeugdbeleid
20. Het beleidsplan Gezond en gelukkig oud in Maashorst uitwerken in een uitvoeringsplan
21. Inzetten op verkleinen sociaaleconomische gezondheidsverschillen en ons richten op de kwetsbaren in de samenleving
22. Transitie landbouw stimuleren
23. Global goals als uitgangspunt voor duurzaamheidsprogramma
24. Klimaat- en energiebeleid uitvoeren
25. Uitvoeren van de Omgevingswet en deze verder implementeren met omgevingsplannen
26. Woningbouw versneld mogelijk maken, voor diverse doelgroepen en verdeeld naar behoefte over de kernen.
27. Werken aan innovatieve en klantvriendelijke dienstverlening  zodat we inwoners nog beter van dienst kunnen zijn
28. Verder ontwikkelen van de burgerparticipatie en participatiemogelijkheden om samen met onze inwoners, bedrijven, verenigingen en instellingen plannen op maat te maken en beleid ontwikkelen 
29. Samen met de gemeenteraad denken over de toekomst van Maashorst
30. De organisatie verder versterken en zorgen dat de gemeente Maashorst een werkgever is blijft waar het fijn is om te werken
31. Anticiperen op financieel zwaar weer na 2026, om financieel gezond blijven

In de kadernota 2024 is de verwachting  van het financieel beeld 2024-2027 geschetst. Nadien zijn er nog enkele ontwikkelingen geweest die de uitkomst voor de begroting 2024 nog iets hebben bijgesteld. 

Hieronder twee tabellen. Als eerste het structurele financieel beeld van de begroting 2024 en daaronder het incidentele beeld. Op het structurele financieel beeld worden wij beoordeeld door de toezichthouder, de provincie Noord-Brabant. Wij voldoen aan de door hen gestelde eisen van een voor 2024 structureel sluitende begroting. 

Daaronder de tabel incidentele uitgaven die worden gedekt door te beschikken over onze Algemene Reserve.

Voor een volledig beeld van de totstandkoming van de begrotingssaldi verwijzen we naar de Financiele Begroting, onderdeel "Uiteenzetting van de financiele positie". 

 

Structurele begrotingssaldi 2024-2027 (V= Voordelig)	2024	2025	2026	2027
	V 343.000	V 4.512.000	N 4.059.000	N 5.453.000
Incidentele begrotingssaldi 2024-2027 (V= Voordelig)
	N 563.000	N 150.000	0	0

De hoofdpunten van ons nieuw beleid die in deze begroting zijn opgenomen zijn grotendeels verwoord in punt 1 onder deze samenvatting. 

Daarnaast zijn er nieuwe investeringen opgenomen als uitvloeisel daarvan.  De belangrijkste daarvan zijn:

1. N605, een voorbereidingskrediet (2024) en een uitvoeringskrediet (2027) van € 13.250.000.

2. Centrumvisie Uden, herinrichting hoek Sacramentsweg-Galerij-Mondriaanplein € 1.075.000

3. Pumptrack Bevrijdingspark € 150.000

4. Skatebaan Bevrijdingspark € 350.000

5. Uitbreiding onderwijsruimte De Wijde Wereld € 974.000 

Voor alle nieuwe investeringen in de begroting 2024 verwijzen we naar het Meerjaren Investeringsprogramma (bijlagen) 

 

Risico	Omvang
1. Grondexploitatie	5.527.000
2. Stikstofproblematiek	1.830.000
3. Sociaal domein: gespecialiseerde jeugdhulp	1.586.000
4. Sociaal domein: Wet Maatschappelijke Ontwikkelingen 2015 (Wmo dagbesteding, Wmo hulp bij het huishouden, Wmo individuele begeleiding, en Wmo voorzieningen)	1.510.000
5. Gemeenschappelijke regelingen	700.000

Voor meer toelichting en de overige risico's wordt verwezen maar de paragraaf  Weerstandsvermogen en risicobeheersing. 

In de paragraaf Lokale Heffingen zijn al onze belastingen en heffingen toegelicht. Hieronder een overzicht van de ontwikkeling van de lastendruk  2023 --> 2024. 

Ontwikkeling lastendruk Maashorst
	Inwoners		Bedrijven
gemiddelde woonlast voor een gezin	2023	2024	2023	2024
Onroerende zaakbelasting - o.b.v. gemiddelde WOZ-waarde woningen 2023 (peildatum 01-01-2022, bron CBS) ad. €385.000 - o.b.v. gemiddelde WOZ-waarde niet-woningen 2023 (cf PowerBI BSOB per 21-08-2023) ad. €507.000	279,51	291,31	2.292,15	2.388,88	4,22% stijging (index). Last voor bedrijven is eigenaren + gebruikersdeel
Rioolheffing - voor niet-woningen o.b.v. een waterverbruik van 250m3 tot 500m3	206,65	232,00	206,65	242,00	2024 betreft concept geharmoniseerde tarieven
Afvalstoffenheffing	256,80	267,60	0,00	0,00	4,22% stijging (index).
totaal woonlasten voor gezin bij gemiddelde WOZ-waarde	742,96	790,91	2.498,80	2.630,88

Op verzoek van de gemeenteraad is het participatietraject voor de begroting 2024 dit jaar anders van opzet geweest dan in het vorige jaar. Dit keer werden inwoners, instellingen en bedrijven gevraagd om hun wensen of wijzigingen ten aanzien van het gemeentelijk beleid kenbaar te maken tijdens een inspreekavond die ruim voor de behandeling van de kadernota 2024 plaatsvond. Deze manier van participeren bij de P&C-cyclus werd eenmalig zo geprobeerd. Met de gemeenteraad is afgesproken dit participatietraject te evalueren. 

De drie pijlers zijn opgenomen onder de financiële begroting, "Gevolgen programmabegroting 2024 voor de financiële positie" Hieronder is dat kort samengevat.

Dekking/sluitende begroting

Onze begroting 2024 is voor de jaren 2024 en 2025 structureel sluitend. Vanaf 2026 zijn er tekorten.  Zie de tabel onder  punt 2, Financieel beeld. We voldoen hiermee aan de eisen van de provincie voor goedkeuring. De tekorten vanaf 2026 zijn een zorgpunt. Het is af te wachten of en in welke mate er vanuit het Rijk compensatie komt vanaf 2026. Daarnaast gaan we zelf aan de slag met een heroriëntatietraject van onze uitgaven men activiteiten  (2e helft 2023). 

 

Risicomanagement en risicobeheersing

De risico's zijn in beeld en worden afgezet tegen de beschikbare weerstandscapaciteit.  Daaruit volgt een weerstandsratio. Met de raad is afgesproken dat deze tussen 1 en 2 moet liggen. Op dit moment bedraagt deze 5,06. Dit betekent dat we onze risico's prima afgedekt hebben en dat een deel van onze Algemene Reserve ingezet zou kunnen worden ten behoeve van onze inwoners en bedrijven. 

 

Financiering

Pijler 3 gaat over de financieringsbehoefte. Kijken we naar Programmabegroting 2024 dan kunnen we stellen dat er voor 17,35 miljoen (waarvan 13 miljoen in de jaarschijf 2027) aan nieuwe investeringen opgenomen is. Dit is tevens het belangrijkste effect op onze financieringsbehoefte. Vanwege de al eerder geraamde investeringen (in voorgaande programmabegrotingen) is de verwachting dat er in 2024 een langlopende lening van 20 miljoen afgesloten zal moeten worden. Dit heeft een nadelig effect op de financiële kengetallen. 

 

Deze drie pijlers zijn uitgebreider toegelicht in de Financiële begroting, onderdeel "Gevolgen programmabegroting 2024 voor financiële  positie"