Programma 8 Volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en stedelijke vernieuwing

Dit taakveld heeft betrekking op de ruimtelijke ordening, implementatie van de Omgevingswet (die op 1 januari 2024 in werking is getreden) en gebiedsontwikkelingen. De Omgevingswet vervangt diverse wetten en zorgt voor een integrale én gebiedsgerichte benadering, waarbij de leefomgeving centraal staat.
Bij gebiedsontwikkeling gaat het om het verbinden van functies, disciplines, partijen, belangen en geldstromen, met het oog op de (her)ontwikkeling van een gebied. Het gaat daarbij niet om één specifiek omgevingsaspect, maar om verschillende aspecten die in samenhang, integraal tegen elkaar afgewogen worden. Het uiteindelijke resultaat moet voldoen aan een goede ruimtelijke ordening.

De invoering van de Omgevingswet heeft een grote impact op de wijze waarop ontwikkelingen in de fysieke leefomgeving vorm krijgen. De Omgevingswet gaat uit van uitnodigingsplanologie, waarbij initiatieven niet op voorhand worden uitgesloten. De gemeente geeft op hoofdlijnen aan waar ruimtelijk veranderingen gewenst zijn en waar niet. Hiermee worden omgevingswaarden voor de langere termijn beschermd. De gemeente nodigt burgers en ondernemers uit met initiatieven te komen en stelt zich daarbij faciliterend op. Hierbij maakt de gemeente gebruik van verschillende omgevings-instrumenten, zoals de omgevingsvisie, het omgevingsplan, vergunningverlening en toezicht en handhaving. Aspecten van de leefomgeving, zoals gezondheid, duurzaamheid, klimaatadaptatie, natuur, wonen en werken worden integraal in beschouwing genomen. Afwegingen tussen deze aspecten zijn gericht op het verbeteren van de omgevingskwaliteit. Participatie en de omgevingsdialoog maken deel uit van het proces om tot afwegingen te komen.

Dit taakveld heeft betrekking op de grondexploitatie voor woningbouw. (Bedrijventerreinen staan beschreven onder programma 3.2 Fysieke bedrijfsinfrastructuur.) Bij de gebiedsexploitatie (afgekort grex) gaat het om een transformatieproces waar de gemeente zelf de regie voert. Bij een nieuwe gebiedsontwikkeling wordt een begroting (grondexploitatie) gemaakt, hierin staan alle verwachte kosten en opbrengsten. Alle bedragen worden in de tijd geplaatst, rekening houdend met prijsontwikkelingen en rente-effecten. Een grondexploitatie loopt over meerdere jaren. Een nieuwe grondexploitatie wordt door de gemeenteraad vastgesteld, en jaarlijks geactualiseerd in het Meerjarenjarenperspectief Grondbedrijf (MJP).

Het Grondbedrijf van de gemeente Maashorst heeft per 1 januari 2024 tien actieve woningbouwontwikkelingen. Naast de gemeentelijke ontwikkelingen worden ook door marktpartijen locaties ontwikkeld. Deze worden met een anterieure overeenkomst vastgelegd. De uitvoeringfase is per locatie anders. De samenstelling van het woningbouwprogramma wordt onder programma 8.3 Wonen en Bouwen verder beschreven. De voortgang van de gemeentelijke locaties wordt jaarlijks tweemaal aan de gemeenteraad toegelicht, in het begin van het jaar door het MJP en in het najaar met een voortgangsrapportage. 
Bij de start van een grondexploitatie wordt die door de gemeenteraad vastgesteld; dit is vaak direct verbonden met een bestemmingsplanwijziging. Dit betekent dat zowel het bouwprogramma als de gebiedsinrichting wordt vastgelegd. De grondexploitatie is de financiële onderbouwing van de ambities die in het bestemmingsplan zijn beschreven.
Het Grondbeleid is faciliterend aan gemeentelijke beleidsdoelen. Dit betekent dat het Grondbedrijf geen zelfstandige beleidsdoelen heeft, maar ondersteunend is om een en ander te realiseren. 
De voortgang van alle grondexploitaties wordt beschreven in het Meerjarenprogramma Grondbedrijf.  
Voor Strategische grondaankopen heeft de gemeenteraad een revolverend krediet beschikbaar. Dit krediet wordt gebruikt om strategische ontwikkellocaties te verwerven. Zoals in het grondbeleid is vastgelegd, wordt de gemeenteraad actief geïnformeerd als er sprake is van een strategische aankoop. 

Onze taken op gebied van Wonen en bouwen hebben betrekking op: 
•    omgevingsrecht - vergunningsverlening, toezicht en handhaving (VTH)
•    wonen - woningmarkt, demografie, woningbehoefte en woningbouw
•    transformatie - van gebieden
•    locaties en leegstand - herbestemmen vastgoed.

Belangrijke (demografische) ontwikkelingen op het gebied van wonen zijn de woondeal, de vergrijzing van de bevolking, de toename van het aantal eenpersoonshuishoudens (voornamelijk senioren), het accent op duurzame verstedelijking (gericht op efficiënt ruimtegebruik) en de bestaande woningvoorraad, de druk op de woningmarkt en veranderingen (in wet- en regelgeving zoals de Wet versterking regie op de volkshuisvesting en de Huisvestingswet). Deze ontwikkelingen zijn van invloed op het taakveld wonen en bouwen. Zo hebben we bijvoorbeeld meer aandacht voor wonen met zorg.