Toelichting financieel beeld Structureel en dekkingsplan

Structurele begrotingssaldi 2024-2028 (V=Voordelig)	2024	2025	2026	2027	2028
Saldi na 2e Tussentijdse rapportage 2023	V 71	V 3.965	N 4.517	N 3.657	N 3.657
Genomen raadsbesluiten na Begroting 2024/2e Tussentijdse rapportage 2023 (zie bijlage 1)	N 14	N 1.051	N 1.146	N 1.194	N 1.221
Financiële gevolgen 1e tussentijdse rapportage 2024 (Bestaand beleid nog niet in de begroting opgenomen)	N 4.182	N 1.527	N 1.505	N 1.497	N 1.491
Financiële stand vóór Kadernota 2025	N 4.125	V 1.387	N 7.168	N 6.348	N 6.369
1. Autonome / onontkoombare ontwikkelingen / financieel technische aanpassingen (	N 405	N 2.561	N 2.340	N 1.902	N 1.935
2. Realiseren uitvoeringsprogramma		N 659	N 668	N 703	N 738
3. Toekomst gerichte ontwikkelingen		N 403	N 435	N 35	N 35
4. Formatiebudget		N 2.000	N 2.000	N 2.000	N 2.000
5. Ontwikkeling algemene uitkering en loon- en prijsontwikkeling	V 2.564	V 2.077	V 1.303	V 1.347	V 8.899
Structureel begrotingssaldo 2024-2028	N 1.966	N 2.159	N 11.308	N 9.641	N 2.178
Al onttrokken (V) of toegevoegd (N) aan de algemene reserve	N 71
Saldo 2024-2028 (incl. onttrekkingen/stortingen algemene reserve)	N 2.037	N 2.159	N 11.308	N 9.641	N 2.178
Nog te onttrekken (V) of toegevoegd (N) aan de algemene reserve	V 2.037
Dekkingsplan Kadernota 2025-2028:
1. Niet indexeren algemene budgetten		V 750	V 750	V750	V750
2. Verhogen OZB boven index met 10% (2025) en jaarlijks 2% (2026-2028)		V 1.500	V 1.830	V 2.170	V 2.510
Totaal van de dekkingsmaatregelen		V 2.250	V 2.580	V 2.920	V 3.260
Saldo Kadernota 2024-2028	0	V 91	N 8.728	N 6.721	V 1.082

 

Toelichting structureel financieel beeld

 

1. Autonome / onontkoombare ontwikkelingen / financieel technische aanpassingen

Autonome / onontkoombare ontwikkelingen zijn ontwikkelingen die op ons afkomen en waar we als gemeente geen of weinig invloed op hebben. Het zijn ontwikkelingen die niet kunnen worden uitgesteld. Ze zijn onoverkomelijk en absoluut noodzakelijk voor de continuïteit van onze organisatie of om de verplichte taken uit te voeren. 

De volgende tabel geeft de onontkoombare ontwikkelingen en bijbehorende te verwachten kosten weer vanaf 2024. 

(Bedragen x € 1.000, V= voordeel, N= Nadeel) 

autonoom / onontkoombare ontwikkelingen	Investering	2024	2025	2026	2027	2028
Subsidie HoKaZo / Platform Toerisme Maashorst		N 40	N 62	N 62	N 62	N 62
Realisatie nieuwe woonwagenlocatie	1.020			N 5	N 60	N 60
Uitbreiding, vergroening en verduurzaming bestaande woonwagencentra	325		N 2	N 16	N 16	N 16
Aanvragen voorzieningen in het kader van Onderwijshuisvesting	1.822		N 8	N 91	N 91	N 90
Nieuw convenant, regiobijdrage RNOB (samenwerking regio NoordoostBrabant)			N 120	N 120	N 120	N 120
Herziening Meerjarig Investeringsprogramma (MIP)		V 138	V 26	V 194	V 142	V 155
Aanbesteding Centric-applicaties			N 350	N 400
Harmonisatie accommodatiebeleid			N 340	N 300	N 250	N 200
Onderhoud stedelijk groen			N 1.240	N 1.240	N 1.240	N 1.240
Financieel technische aanpassingen zoals Gevolgen nieuwe notitie rente BBV (GREX) Doorverdeling kostenplaatsen 2e Tussentijdse rapportage 2023 e.d.		N 329	N 291	N 126	N 31	N 128
Doorwerking jaarrekening 2023		N 174	N 174	N 174	N 174	N 174
Totaal autonoom / onontkoombaar	3.167	N 405	N 2.561	N 2.340	N 1.902	N 1.935

 

 

2. Realiseren uitvoeringsprogramma

Ons Bestuursakkoord 'Samen bouwen we Maashorst' is leidend voor ons handelen en is uitgewerkt in een uitvoeringsprogramma waar inmiddels ruim 80% van is opgestart of gerealiseerd. Een aantal acties/activiteiten is nog niet opgenomen in ons bestedings- en dekkingsplan. Daar doen we nu voorstellen voor.

(Bedragen x € 1.000, V= voordeel, N= Nadeel) 

Realiseren uitvoeringsprogramma	Investering	2024	2025	2026	2027	2028
Inrichten evenemententerrein	202		N 1	N 7	N 7	N 7
Verduurzaming gemeentelijk vastgoed 2050				N 3	N 38	N 73
Impuls samenredzaamheid/positieve gezondheid
Implementatie sterke sociale basis: preventie in de wijken/kernen			N 300	N 300	N 300	N 300
Preventief Jeugdbeleid			N 170	N 170	N 170	N 170
Uitvoering gezond en gelukkig oud in Maashorst			N 73	N 73	N 73	N 73
Preventief WMO-beleid			N 115	N 115	N 115	N 115
Totaal realiseren uitvoeringsprogramma	202	0	N 659	N 668	N 703	N 738

 

3. Toekomst gerichte ontwikkelingen

Dit betreft nieuwe uitgaven die bijdragen aan de bewegingen voor de toekomst

(Bedragen x € 1.000, V= voordeel, N= Nadeel) 

Toekomstgerichte ontwikkelingen	Investering	2024	2025	2026	2027	2028
Transitie vitaal landelijk gebied
bewegen in deze transitie			N 200	N 200
Motie verledden sportvelden	600		N 3	N 35	N 35	N 35
Datagedreven werken, innovatie			N 200	N 200
Totaal	600		N 403	N 435	N 35	N 35

 

4. Formatiebudget

De afgelopen 2,5 jaar is er door de organisatie hard gewerkt. Het kost namelijk veel tijd om een nieuwe organisatie te worden, processen, systemen en beleid te harmoniseren.  Tegelijkertijd moet de dienstverlening aan onze inwoners doorgaan en wordt er uitvoering gegeven aan het bestuursakkoord en nieuwe opgaven zoals de opvang van Oekraïners, energietoeslagen etc. Dat alles doen we met ruim 500 betrokken collega’s op basis van het functieboek dat bij de start van Maashorst is vastgesteld. Waar nodig hebben we de afgelopen jaren tijdelijk extra capaciteit ingehuurd. Want al snel na de start van Maashorst bleek dat er een aantal functies gemist werden. Daarnaast ontwikkelen de opgaven, staan we aan het begin van een aantal grote transities en moet de organisatie zich verder ontwikkelen.  

 Tegelijkertijd hebben we als nieuwe gemeente met circa 60.000 inwoners nu al te maken met een (grotere) context en de positie die daarbij hoort in de regio op regionaal en landelijk niveau. Het is daarom nu nodig om na twee jaar een volgende stap te zetten in de ontwikkeling van onze organisatie en de toekomstbestendigheid van onze organisatie te borgen. Om te zien wat er nodig is om onze organisatie klaar te maken voor de toekomst, hebben we de toekomstbestendigheid van onze ambtelijke organisatie onderzocht en Maashorst vergeleken met andere (nieuwe) gemeenten met circa 60.000 inwoners. Maashorst blijkt dan behoorlijk bescheiden qua omvang van het aantal medewerkers. Op de gehele capaciteit blijkt dat de ambtelijke organisatie van Maashorst beduidend kleiner is dan vergelijkbare gemeenten. Dit beeld sluit ook wel aan bij de signalen die we krijgen dat de werkdruk in de ambtelijke organisatie hoog is, zeker ook omdat we daadkrachtig inspelen op actualiteiten als de opvang van Oekraïners en de noodopvang van asielzoekers. 

Om de organisatie verder te ontwikkelen om klaar te zijn voor de toekomst, moet de organisatie de ruimte krijgen om te experimenteren en te leren. Dat was de afgelopen 2,5 jaar onvoldoende aanwezig. De grote transities, sterk sociale basis, het landelijk gebied, klimaatadaptatie, datagedreven werken etc. vragen een andere manier van (samen) werken en onze rol als gemeente veranderd dan. Hier moeten we mee aan de slag maar is voor een deel is dit ook nog een ontdekkingsreis.

Om dit op een goede manier te kunnen doen en de dienstverlening aan onze inwoners te blijven leveren is een investering nodig in de formatie. Voor deze ontwikkelingen is het nodig om structureel een bedrag van circa € 2 miljoen aan het formatiebudget toe te voegen om een aantal ontbrekende functies structureel te kunnen toevoegen. Daarnaast is het belangrijk om de komende twee jaar te investeren in het doorontwikkelen van onze organisatie. Op basis van de ontwikkelplannen per team zal bekeken worden welke tijdelijke extra impuls er nodig is. Met deze extra impuls kunnen projecten uitgevoerd worden die nodig zijn om de bewegingen richting de toekomst te kunnen maken.  Zie toelichting financieel beeld Incidenteel. 

(Bedragen x € 1.000, V= voordeel, N= Nadeel) 

Formatiebudget	Investering	2024	2025	2026	2027	2028
formatiebudget			N 2.000	N 2.000	N 2.000	N 2.000

 

5. Ontwikkeling algemene uitkering en loon- en prijsontwikkeling

Ontwikkeling algemene uitkering
De meest actuele circulaire van het ministerie van BZK is de decembercirculaire '23. Wat de financiële gevolgen van die circulaire zijn voor de gemeente Maashorst hebben we u toegelicht in de analyses van Programmarekening 2023. In de nu voorliggende Kadernota 2025 passen we de begrote budgetten hierop aan. Verder hebben we in de prognose van de algemene uitkering de verwachte loon- en prijscompensatie (LPO) opgenomen. Die LPO is afkomstig uit het Centraal Economisch Plan 2024, gepubliceerd door het Centraal Planbureau. Deze LPO hanteren we ook voor de financieel technische uitgangspunten in deze Kadernota, vandaar ook de opname van de LPO bij de overige budgetten in deze tabel.
Het demissionair Kabinet heeft onlangs een Voorjaarsnota 2024 gepubliceerd. Het ministerie van BZK gaat die Voorjaarsnota verwerken in de meicirculaire 2024. Wij betrekken de gevolgen van die meicirculaire 2024 bij de voorbereiding van Programmabegroting 2025. 

 

Ontwikkeling CAO gemeenten, loonkosten

De CAO loopt tot en met maart 2025. Daarna hanteren we de loonvoet overheidspersoneel (4,4%, CEP 2024)

Overige indexering LPO, budgetten, subsidies e.d.

Daar waar onderlinge afspraken aan ten grondslag liggen hanteren we die. Denk bijvoorbeeld aan indexeringen van gemeenschappelijke regelingen, gesubsidieerde instellingen e.d. waar meerjarige contractafspraken aan ten grondslag liggen of waar al bestuurlijke besluitvorming over heeft plaatsgevonden.  Verder houden we vast aan de LPO zoals opgenomen in het CEP 2024, zijnde 3,48%

(Bedragen x € 1.000, V= voordeel, N= Nadeel) 

Ontwikkeling algemene uitkering en loon- en prijsontwikkeling	2024	2025	2026	2027	2028
Ontwikkelingen algemene uitkering
gevolgen 2028 septembercirculaire '23					V 8.409
decembercirculaire '23		V 4	V 7	V 7	V 7
LPO stijging algemene uitkering na verwerking decembercirculaire	V 958	V 4.677	V 4.560	V 4.580	V 4.590
Ontwikkeling CAO gemeenten, loonkosten		N 1.845	N 2.324	N2.324	N 2.324
Overige indexering LPO, budgetten, subsidies
Vrijval stelpost taakmutaties (septembercirculaire)	V 293	V 112	V 29	V 22	N 19
Vrijval stelpost LPO (septembercirculaire)	V 1.313	V 1.113	V 1.015	V 1.046	V 220
Indexering uitgaven (excl. rendabel) standaard index (3,48%)		N 1.293	N 1.293	N 1.293	N 1.293
Indexering uitgaven (excl. rendabel) afwijkende index-obv overeenkomst		N 1.652	N 1.652	N 1.652	N 1.652
Indexering inkomsten (o.a. belastingen)		V 961	V 961	V 961	V 961
Totaal	V 2.564	V 2.077	V 1.303	V 1.347	V 8.899

 

Dekkingsplan kadernota2024-2028

	2025	2026	2027	2028
Structurele saldi 2025-2028	N 2.159	N 11.308	N 9.641	N 2.178

Dit betekent dat we een voor alle jaren niet sluitende kadernota hebben. Dit is niet in lijn met ons uitgangspunt "een alle jaren structureel sluitende begroting'.  Eerder, in de programmabegroting 2024, is al aangegeven dat de twee ravijnjaren, 2026 en 2027, niet sluitend zijn en ook niet sluitend te krijgen zijn. Deze twee ravijnjaren accepteren we een tekort. Uiteraard doen we alles wat in onze macht ligt om o.a. via de VNG bij het rijk aan te dringen op compensatie. Dit is en wordt ook ingebracht bij de formatiebesprekingen. Eventuele maatregelen worden wellicht opgenomen in de meicirculairen 2024. Dat wachten we af. 

Vooralsnog is het aan ons om de jaren 2025 en 2028 wel sluitend te presenteren. Dit is om twee redenen van belang:

1. Het provinciaal toezicht vereist een structureel sluitende jaarschijf van minimaal het eerste jaar, 2025. Mocht dat niet het geval zijn dan moet de laatste jaarschijf sluitend zijn.
2. door nu ook de jaarschijf 2028 structureel sluitend te maken zetten we een financieel beleid in dat er op gericht is vanaf 2028 en dus ook de jaren daarna weer alle jaren sluitend te houden. We sorteren dan ook prima voor op het begrotingstoezicht voor de volgende programmabegroting, die voor 2026. 

Om deze lijn in te zetten zijn een aantal maatregelen nodig;

1. Het eenmalig niet indexeren van algemene budgetten in de begroting. Dit levert een structureel voordeel op van € 750.000. Alle andere budgetten in de begroting worden wel gewoon geïndexeerd volgens de afgesproken lijn in de financieel technische uitgangspunten. Dit betekent dus wel een indexering van subsidies, bijdragen gemeenschappelijke regelingen, onze tarieven en belastingen, contractafspraken, energielasten etc. 

2. Het verhogen van de OZB. 

In de bestuurlijke hoofdlijn van deze kadernota is gemotiveerd waarom een stijging van de OZB nu noodzakelijk en uit te leggen is. 

In deze Kadernota is een stijging van 10% bovenop de gebruikelijke indexering (3,48%) opgenomen voor 2025 en voor de jaren daarna t/m 2028 2% extra bovenop de dan geldende indexering.  Iedere procent extra betekent voor een gemiddelde woningeigenaar circa € 3 per jaar.

In bijlage 2  gaan wij verder in op deze stijging en onze tarieven en lasten in vergelijking met regiogemeenten etc.