Toelichting structureel financieel beeld

Bedragen x € 1.000 (V= Voordeel, N= Nadeel)

Toelichting structureel financieel beeld

1. Autonome/ onontkoombare ontwikkelingen/ financieel technische aanpassingen

Autonome of onontkoombare ontwikkelingen zijn externe ontwikkelingen die op de gemeente afkomen, en waar we weinig tot geen invloed op hebben. Deze ontwikkelingen kunnen niet worden uitgesteld. Ze zijn noodzakelijk om de continuïteit van onze organisatie te waarborgen of om wettelijke taken uit te voeren.

Onderstaande tabel toont de onontkoombare ontwikkelingen en de bijbehorende verwachte kosten vanaf 2025.

Bedragen x € 1.000 (V= Voordeel, N= Nadeel)

2. Algemene uitkering en loon- en prijsontwikkeling

Ontwikkeling algemene uitkering
De meest actuele circulaire van het ministerie van BZK is de decembercirculaire 2024. Wat de financiële gevolgen van die circulaire zijn voor de gemeente Maashorst hebben we u toegelicht in de analyses van de Programmarekening 2024. In de nu voorliggende Kadernota 2026 passen we de begrote budgetten hierop aan. Verder hebben we in de prognose van de algemene uitkering de verwachte loon- en prijscompensatie (LPO) opgenomen. Die LPO is afkomstig uit het Centraal Economisch Plan 2025, gepubliceerd door het Centraal Planbureau. Deze LPO hanteren we ook voor de financieel technische uitgangspunten in deze kadernota, vandaar ook de opname van de LPO bij de overige budgetten in deze tabel.

Ontwikkeling CAO gemeenten, loonkosten

De ontwikkeling van lonen kent haar eigen dynamiek. We hanteren voor de prognose van de ambtenarenlonen de geldende CAO.  De CAO liep echter af op 31 maart 2025. Inmiddels ligt er een nieuw bod met een looptijd tot en met 31 maart 2027. De verwachting is dat begin juni alle bonden (werkgever en werknemer) hun akkoord hierover geven. Wij hebben in de kadernota rekening gehouden met dit nieuwe cao-voorstel. Concreet betekent dit een stijging van de salarissen per 1 april 2025 met 2%. Op 1 oktober 2025 volgt een stijging van 1,85%. Op 1 juli 2026 volgt een loonstijging van 1,25% en tenslotte op 1 januari 2027 een laatste loonstijging van 1,6%. Deze kosten zijn ook van invloed op onze legestarieven, waar we kostendekkendheid nastreven. Dat wordt verder berekend in programmabegroting 2026. 

Overige indexering LPO, budgetten, subsidies e.d.

In de kadernota is rekening gehouden met een loon- en prijsindexering van 2,2%. Dit is conform het Centraal Economisch Planbureau 2025. Hier wordt alleen van afgeweken wanneer er andere contractafspraken zijn gemaakt met instellingen of wanneer er bestuurlijk een ander besluit is genomen. Om de kostendekkendheid van de leges niet te verlagen zal indexering van de leges met 2.2% niet voldoende zijn. We houden er dan ook rekening mee dat we bij de begroting met een voorstel om de leges extra te verhogen om kostendekkendheid te behouden.

Bedragen x € 1.000 (V= Voordeel, N= Nadeel)

Project 'Sluitend maken meerjarenbegroting 2026-2029'

3. Processtap 1:  Resultaat project " Sluitend maken meerjarenbegroting 2026-2029"

In processtap 1 ‘meten is weten’ is gekeken waar structurele ruimte zit binnen exploitatie budgetten, kredieten en onbenutte reserves en voorzieningen. Het resultaat voor jaarschijf 2029 is € 1.708.000 voordeel in 2029. Dit voordeel komt voort uit de onderstaande elementen. Voor alle gevonden structurele ruimte in processtap 1 geldt dat dit geen impact heeft op de dienstverlening.

• Taakveldanalyse (resultaat € 1.269.000 voordeel)

Binnen de taakveldanalyse is bekeken of er structurele ruimte gevonden kon worden in de exploitatiebudgetten.

• Analyse kredieten (resultaat € 429.000 voordeel)

De actie ‘analyse kredieten’ bestaat uit een analyse omtrent de kredieten met als doel om hier structurele ruimte te vinden.  

• Analyse reserves en voorzieningen (resultaat € 10.000 voordeel)

Binnen dit component wordt onderzocht of er nog ruimte gevonden kan worden binnen de huidige reserves en voorzieningen welke Maashorst heeft. 

4. Processtap 2 voorlopig resultaat project 'Sluitend maken meerjarenbegroting 2026-2029'

In processtap 2 – ‘beter organiseren’ – kijken we naar de mogelijkheden om besparingen te realiseren of inkomsten te vergroten. Het gaat bijvoorbeeld over hoe we omgaan met investeringen, hoe we personeelskosten doorbelasten en hoe we inkomsten laten meegroeien met kostenstijgingen. Tijdens de uitvoering van het project zijn ook risico’s in beeld gebracht. Zowel de kansen als de risico’s zijn in deze stap uitgewerkt in projectopdrachten (business cases) en verwerkt in deze kadernota.

Kansen (positief effect in 2029: € 4.034.000)

1. Herziening meerjarig investeringsprogramma € 566.000 voordelig

Door realistischer te plannen in tijd en geld voorkomen we zogenoemd planningsoptimisme: het opnemen van meer investeringen dan feitelijk uitvoerbaar is. Niet-uitgevoerde investeringen houden namelijk onnodig structurele ruimte vast in de begroting. We hebben kritisch gekeken naar onze investeringsplanning. Investeringen zijn nu realistischer gespreid over de juiste jaarschijven. Daarnaast zijn we gestart met het hanteren van voorbereidingskredieten. Hiermee zorgen we voor een betere aansluiting tussen planning, uitvoering en financiering.

2. Kostendekkenheid markten, evenementen en kermissen € 30.000 voordelig

De tarieven zijn geactualiseerd om tot een hogere kostendekkendheid te komen.

3. Parkeerbelasting € 1.461.944 voordelig

Sinds 2012 heeft er geen indexatie plaatsgevonden van parkeertarieven terwijl de kosten wel blijven stijgen. Zo is de exploitatie van de parkeergarages in het centrum momenteel verlieslatend; de opbrengsten zijn niet voldoende om de kosten te dekken. Als er vanaf 2012 wel geïndexeerd was dan zou het parkeertarief nu ongeveer € 1,40 per uur bedragen in 2025. Rekening houdend met een verwacht indexatie percentage van 2,2% zou het parkeertarief ongeveer € 1,50 per uur bedragen in 2029.  In het kader van duurzaam financieel beleid is het wenselijk om op de parkeertarieven van het centrum indexatie toe te passen. Om de impact van de indexatie te spreiden wordt er voorgesteld de verhoging te laten plaatsvinden via een ingroeimodel: € 1,25 per uur per 2026 per jaar stijgend tot uiteindelijk € 1,50 per uur in 2029. Vanaf 2030 en verder zal reguliere indexatie plaatsvinden. We gaan in overleg met het centrummanagement over de tijden waarbinnen betaald geparkeerd wordt.

4. Toeristenbelasting € 268.221 voordelig

We hebben als gemeente de toeristenbelasting onderzocht. Op basis van een benchmark onderzoek met buurgemeenten heeft de gemeente Maashorst lagere tarieven. Als gemeente Maashorst willen we tarieven hanteren die in lijn zijn met de buurgemeenten, maar dit zorgt ook voor een eerlijkere verdeling van de belastingdruk voor onze inwoners. Het voorstel is om de toeristenbelasting te verhogen. Om de impact van de herijking te spreiden stellen wij voor om dit te doen via een ingroeimodel. Om ondernemers de tijd te geven hierop te anticiperen voeren we de tariefstijging pas per 2027 in. Via het ingroeimodel is de stijging ten opzichte van de huidige situatie een verhoging in 2027 van 17% tot een verhoging van 50% in 2029.

Opmerking: Niet alle projectopdrachten uit processtap 2 zijn al uitgewerkt. De resultaten die nog volgen, worden opgenomen in de programmabegroting 2026.

5. Budget nieuw beleid College/Raad

18 maart 2026 zijn de gemeenteraadsverkiezingen. We vinden het belangrijk om het nieuwe college en de nieuwe raad financiële ruimte te geven om binnen deze Programmabegroting voor eigen accenten.